Evanthia Ralliou

Όλοι κάποια στιγμή έχουμε βρεθεί με προβληματικά “κουνημένα” καρέ που θα θέλαμε ν’ αποφύγουμε. Αυτά μπορούν να προκύψουν από διάφορους λόγους: αργές ταχύτητες κλείστρου, χρήση φακών με μεγάλες εστιακές αποστάσεις, πολύ βαρείς συνδυασμοί φακών με μηχανές στα …τρεμάμενα χέρια φωτογράφου κλπ. Τότε οι λύσεις είναι προφανείς: Ή στήριξη με κάποιο σύστημα όπως τρίποδο, μονόποδο ή οπτική σταθεροποίηση εντός φακού ή επί του αισθητήρα.
Του Παναγιώτη Καλδή
Υπάρχει και η ηλεκτρονική σταθεροποίηση που επιτυγχάνεται ψηφιακά με επέμβαση στο καρέ μετά τη λήψη αλλά σε κάθε περίπτωση επιφέρει ορισμένη υποβάθμιση της ποιότητας εικόνας. ανάλογα με την εταιρία τα συστήματα οπτικής σταθεροποίησης εντός αναφέροντας ως VR (Vibration Reduction), IS (Image Stabilizer), OS (Optical Stabilizer), VC (Vibration Compensation),ΟSS (Optical SteadyShot) κλπ. Με τη σειρά του το σύστημα που ενσωματώνει τη σταθεροποίηση στην έδραση του αισθητήρα, συνολικά αποκαλείται IBIS (Ιn Body Image Stabilizer) ανεξάρτητα από μάρκα.
Σταθεροποίηση εντός φακούΠως δουλεύει: Ενσωματώνεται στη σχεδίαση ένα δευτερεύον group πλεόντων (floating) oπτικών στοιχείων που αποστολή έχουν την αντιστάθμιση (διόρθωση) των κραδασμών κινούμενο προς αντίθετη κατεύθυνση ώστε να ακυρώνει το camera shake. Μια σειρά γυροσκοπικών αισθητήρων συνεχώς παρακολουθούν τη δημιουργία τυχόν κραδασμών και κινήσεων, μετρώντας με ακρίβεια την κατεύθυνση, την ταχύτητα και τη γωνία, και τροφοδοτούν με στοιχεία τον αντίστοιχο μικροεπεξεργαστή. Αυτός με τη σειρά του υπολογίζει ποιες ακριβώς πρέπει να είναι οι διορθωτικές μικρο-μετατοπίσεις και δίνει τις σχετικές εντολές στο οπτικό group που τις αναλαμβάνει.Επιδόσεις: Η συμπεριφορά ενός συστήματος σταθεροποίησης εντός φακού συνήθως αναγράφεται στις προδιαγραφές και αναφέρεται σε stop. Αν δηλ. σε συγκεκριμένο φακό με stabilizer αναγράφεται το 4stop αυτό σημαίνει ότι με ενεργοποιημένο το μηχανισμό σταθεροποίησης ο χρήστης μπορεί να κάνει λήψεις στο χέρι με 4 βήματα ταχυτήτων προς το πιο αργό. Αν δηλ. με 50αρη φακό η θεωρία λέει ότι ελάχιστη “ασφαλής” ταχύτητα είναι το 1/60sec. (πλησιέστερη στην εστιακή απόσταση) τότε είμαστε ανεπηρέαστοι από το ενδεχόμενο κουνήματος με ταχύτητες κλείστρου ως 1/4sec.
Τα εντός φακού συστήματα σταθεροποίησης έλκουν την καταγωγή τους από τα πρώτα εκείνα συστήματα ΙS της Canon που πρωτοεφαρμόστηκαν σε κυάλια (!) κατά τη δεκαετία του 1990.

ΥΠΕΡ• Πλέον προσφέρονται αρκετοί φακοί με παρόμοιο σύστημα σε λογικές τιμές• Το αποτέλεσμα είναι ορατό στο σκόπευτρο• To autofocus αποκτά μεγαλύτερη ακρίβεια με σταθερό είδωλο• Ενεργοποιείται και ακυρώνεται εύκολα
ΚΑΤΑ• Κοστίζει περισσότερο αφού πρέπει να ενσωματώνεται σε όλους τους φακούς ενός κατόχου
Σταθεροποίηση επί του αισθητήραΠως δουλεύει: Με την εξαίρεση της Pentax (K1 II, K3 III) συστήματα σταθεροποίησης επί του αισθητήρα υπάρχουν μόνον σε mirrorless και ορισμένες compact. Eδώ, αντί ο αισθητήρας να είναι μόνιμα προσαρμοσμένος στο σασί, εδράζεται σε μία “πλέουσα” βάση που ελέγχεται συνήθως από πιεζοηλεκτρικό μηχανισμό.Επιδόσεις: Πιο αποτελεσματικά θεωρούνται τα συστήματα πέντε αξόνων που διορθώνουν μετατοπίσεις σε πέντε επίπεδα: vertical / horizontal shift, yaw, pitch & roll. Υπάρχουν και ορισμένα συστήματα με διόρθωση μόνον σε τρεις άξονες. Aυτά θεωρούνται λιγότερο αποτελεσματικά.
Διάγραμμα των κινήσεων σε πέντε άξονες ενός ΙΒΙS συστήματος σταθεροποίησης. Βλέπετε παραστατικά σε τρισδιάστατο τις κινήσεις PItch, Yaw, Roll, X & Y

ΥΠΕΡ• Συνεργάζεται με όλους τους φακούς ώστε να κάνει περιττό το Ιn lens stabilizer• Σε μερικές περιπτώσεις είναι σχεδιασμένο ώστε να συνεργάζεται με φακοιύς που έχουν εσωτερικό stabilizer ανεβάζοντας την επίδοση του συνόλου• Λειτουργεί αθόρυβα• Σε ορισμένες μηχανές ο ίδιος μηχανισμός αξιοποιείται για επαύξηση της ανάλυσης (μέσω μικρομετρικών μετατοπίσεων του αισθητήρα συνήθως της τάξης του 0.5pixel)
ΚΑΤΑ• Δεν είναι τόσο αποτελεσματικό με τηλεφακούς
Εξτρά λειτουργίες σταθεροποίησης εντός φακούΟρισμένοι φακοί με προηγμένη σχεδίαση ενσωματώνουν περισσότερες επιλογές σταθεροποίησης. Εκτός από το τυπικό On/Off που ενεργοποιεί ή θέτει εκτός το μηχανισμό σταθεροποίησης, μερικές φορές βλέπουμε θέσεις 1 και 2 όπου στην πρώτ&

H χειροκίνητη εστίαση ίσως δεν είναι το forte των περισσότερων ερασιτεχνών φωτογράφων. Ίσως ούτε καν χρειάζεται εφόσον το autofocus κατά κανόνα κάνει καλή δουλειά, και συγκαλύπτει και στιγμές απροσεξίας, αδυναμίες όρασης κλπ. Όμως υπάρχουν φωτογραφικά αντικείμενα όπου ο απόλυτος έλεγχος είναι αναγκαίος όπως το macro, οι αντιγραφές, κάποια περίπλοκα αρχιτεκτονικά κλπ. Επίσης συμβαίνει σε κάποιες δύσκολες περιπτώσεις όπως με πολύ χαμηλό διαθέσιμο φωτισμό, φακούς με σκοτεινά μέγιστα διαφράγματα, κόντρα φώτα κλπ. η αυτόματη εστίαση να …προβληματίζεται. Εκεί οφείλουμε να παρέμβουμε και να εστιάσουμε ακριβώς στο επιθυμητό σημείο.

Για να ξεκινήσουμε τη διαδικασία επιλέγουμε MF (Manual focus) από το φακό και μετά εστιάζουμε χειροκίνητα μέσα από το πενταπρισματικό σκόπευτρο. Βεβαιωνόμαστε ότι το είδωλο φαίνεται ευκρινές και με σαφή περιγράμματα. Αν φοράμε γυαλιά ίσως χρειαστεί να επέμβουμε στη διόρθωση διοπτρίας (συνήθως δίπλα στο προσοφθάλμιο). Όμως η σκόπευση μέσω προσοφθαλμίου δεν προσφέρει μεγάλες μεγεθύνσεις που θα βοηθήσουν να διαπιστώσουμε τις μικρομετρικές διαφορές. Το manual focus είναι απαραίτητο επίσης στα πανοραμικά με συρραφή ώστε το σημείο εστίασης να παραμένει το ίδιο στην εναλλαγή των διαδοχικών καρέ.Σε δύσκολες περιπτώσεις λοιπόν μπορεί να βοηθήσει το LiveView με την μεγέθυνση που προσφέρει σε συγκεκριμένη ρύθμιση.ώστε να επιβεβαιώσουμε το νετ.

Με manual focus & Liveview

Manual focus. H επιλογή χειροκίνητης εστίασης γίνεται κυρίως από το φακό (αν και σε ορισμένες περιπτώσεις το αντίστοιχο χειριστήριο βρίσκεται στο σώμα της μηχανής). Η σήμανση συνήθως είναιAF/MF ή A/M ή M/A-M κλπ. Επίσης αρκετοί φακοί έχουν αυτόματο μηχανισμό αποσύμπλεξης του autofocus ώστε να περνούν από τη μία στην άλλη λειτουργία χωρίς να χρειάζεται να σύρουμε το διακόπτη. Προσοχή όμως γιατί σε φακούς χωρίς αποσύμπλεξη, η “βίαιη” εναλλαγή σε χειροκίνητη εστίαση μπορεί να σπάσει κάποιο γρανάζι.

LiveView. Έστω ότι έχουμε μια απαιτητική λήψη και δεν είμαστε τόσο βέβαιοι για το νετ, όπως το βλέπουμε στο προσοφθάλμιο. Aν η DSLR που έχουμε διαθέτει LiveView, καιρός να το αξιοποιήσουμε. Το ενεργοποιούμε πατώντας το κατάλληλο πλήκτρο. Αν μάλιστα έχουμε προβλέψει να εμφανίζεται το πλέγμα (gridlines) στην οθόνη ακόμη καλύτερα γιατί θα μας βοηθήσει στη σύνθεση. Εξυπακούεται ότι θα έχουμε μεγαλύτερη λεπτομέρεια στην απεικόνιση όσο καλύτερη είναι η ανάλυση της οθόνης.

Μεγέθυνση. Σχεδόν πάντα, υπάρχει ένα χειριστήριο που μεγεθύνει την εικόνα στο LiveView. Στην πολλαπλάσιου μεγέθους απεικόνιση βλέπουμε τμήμα της εικόνας, οπότε μετακινούμαστε στο πιο κρίσιμο σημείο (εκεί που εστιάσαμε) και βλέπουμε αν βγαίνει με ικανοποιητικό νετ. Αλλιώς διορθώνουμε επιτόπου με manual focus και παρατηρούμε σε πραγματικό χρόνο την αλλαγή.

TIP

Σε παλιότερες ψηφιακές μηχανές χωρίς LiveView, αν δεν έχουμε εμπιστοσύνη στην εστίαση, η καλύτερη εναλλακτική λέγεται Playback (κουμπί). Αμέσως μετά τη λήψη, επιθεωρούμε το αποτέλεσμα στην αναπαραγωγή μεγεθύνοντας στην οθόνη και ελέγχουμε αν έχουμε εστιάσει σωστά (ώστε να επαναλάβουμε επιτόπου το καρέ όσο έχουμε ακόμη την ευκαιρία).

πηγή: photo.gr