Laura Bakker

Laura Bakker werkt sinds 1984 als sieraadontwerpster in Delft/Delfgauw. Vanaf het prille begin bewandelt zij twee sporen: enerzijds een ritmisch herhalingsspel met basisvormen van metaaldraad, zoals de golf, de spiraal, de curve, de meander en de cirkel. Anderzijds het verzamelen en toepassen van natuurmateriaal, zoals zaden, steentjes en door de zee matgeslepen stukjes glas. Naarmate haar werk evolueert groeit de wisselwerking tussen beide componenten.
Sinds zij meermalen per jaar haar tijd in een atelier in Frankrijk doorbrengt, is er zelfs sprake van een kleine revolutie: zij maakt nu fragiele draadsculpturen, die je niet langer op het lijf kunt dragen. Deze objecten zweven op spelden - net iets voor de wand - waardoor het lijnenspel als schaduwvorm verdubbelt. Ze bungelen aan een metalen boog of houten juk, of ze staan als flonkerende meiboompjes tussen de varens geprikt.
Het is duidelijk dat de directe invloed van het landschap zich laat gelden. Blad- en zaadvormen worden gerangschikt in patronen die herinneren aan opbloei en verval, terwijl het verglijden van schaduwen de tijd zichtbaar maakt. Een tak uit de rivier wordt gecombineerd met koperen spiralen en zwerfsteentjes die bewegen op het minste zuchtje wind. Het landschap dient dus niet alleen als vindplaats, het wordt als een gebeurtenis in beweging gebracht. Het stromen van water, het neerdwarrelen van bladeren, het in gevangenschap bungelen aan spinrag: dergelijke observaties worden door Laura Bakker vertaald in uiterst sierlijke objecten. Het zijn kleine gebeurtenissen die zij uitbeeldt, maar ze zijn wel van alle tijden. . . .

Ingeburgerd in de Bourgogne


De kunst om van weinig te leven. Dat pakken Laura Bakker en Ger Boekestein zo slim aan dat ze volmaakt gelukkig zijn op het Franse platteland. Geen moment hebben ze betreurd dat hun bloeiende sieradengalerie in Delft in ander handen is overgegaan. Kastanjes poffen in de Bourgogne is veel leuker. Dat kost niks en het smaakt geweldig.

Vier jaar geleden vonden ze bij Cluny een huisje dat met een paar ingrepen aan alle eisen voldeed. Gemakkelijk bereikbaar via de autoroute. Omgeven door de stilte van het platteland en toch vlakbij een lieflijk stadje. "Voor hetzelfde geld hadden wij een kasteel met misschien wel 20 kamers kunnen kopen," legt Ger Boekestein uit, "maar dan woon je ergens in een uithoek, in een rustieke bouwval waar van alles nog aan moet gebeuren. Reuze sfeervol hoor, maar niet praktisch." Wie nu denkt dat het Delftse echtpaar afkerig is van werk, heeft het mis. Cluny is met zorg gekozen om Laura's sieraden onder de aandacht te brengen. In de zomermaanden is het stadje, waar de grootste abdij aller tijden heeft gestaan, een bekende toeristische trekpleister. Er hangt nog een middeleeuwse sfeer. Kleiner en dorpser dan Delft, maar wel met een druk bezochte kunstmarkt. Een goudmijn is het niet, maar er wordt verkocht en beiden vinden het een feest om er te staan. "Het gaat allemaal echt op z’n Frans," zegt Laura Bakker. "Iedereen heeft tijd voor een praatje en tussen de middag gaat iedereen weg om uitgebreid te eten. Behalve de toerist natuurlijk. Die dwaalt verloren rond en komt dan bij mijn bedoeninkje terecht, want ik heb gewoon een lekker broodje meegenomen."
"Wij doen het gewoon net iets anders," vult de spraakzame Boekestein aan. "We nemen bijvoorbeeld geen genoegen met een marktkraam, maar bouwen iets grappigs met kistjes en parasols. We zetten een welkomstbordje neer in vier talen. Hoe simpel het ook klinkt, zulke dingen werken." Het succes van de Hollandse aanpak bleef niet onopgemerkt. De directrice van het VVV vroeg al snel of Boekestein in het ‘Commité de Pilotage’ plaats wilde nemen. "Maar die verantwoordelijkheid," zegt Ger, "waren we nu juist ontvlucht. In tien jaar tijd hadden we Trits-Sieraden landelijk op de kaart gezet. Ik zat in commissies en organiseerde van alles en nog wat in Delft. Op den duur ging het me tegenstaan. Het leek wel of overal de klad in kwam. Het publiek begon akelig verwend te reageren op dingen die je met liefde en zorg onder de aandacht bracht. Hier in de Bourgogne is het leven veel gemoedelijker. Het is toch prachtig om iedereen eventjes een hand te geven, ook als je elkaar vluchtig ontmoet?"

“Le Tritzy" staat er met rode letters op de Amerikaanse brievenbus. Als het vaantje omhoog staat wordt de post ook opgehaald en zo nodig van een postzegel voorzien. Bij afwezigheid houdt de postbode het huis in de gaten, want monsieur le facteur is goed op de hoogte van het dagelijks wel en wee. "Iedereen die langskomt stopt om een praatje te maken," legt Ger uit. "De boer zet z'n tractor even stil, de kruidenier zijn bestelbus. Daar moet je op ingaan. Deze plek is onze thuishaven geworden omdat we ons echt als een lid van de gemeenschap gedragen. Onze Franse buren houden zich veel afzijdiger. Hoewel ze hier al 35 jaar komen om de Parijse zomerdrukte te ontvluchten, worden ze toch als vreemdelingen beschouwd. Er strijken heel wat buitenlanders neer in deze prachtige streek, maar hoe de dingen precies werken snappen ze vaak niet. Omdat ik behoorlijk uit de voeten kan in het Frans, treed ik regelmatig als tolk op. Ik regel van alles voor ze. Dat zit me blijkbaar toch in het bloed. Edith, een Amerikaanse dame die hier al vlak na de oorlog kwam te wonen, maar nog altijd Engels praat, wordt nu oud. Ik heb er voor gezorgd dat we samen een oogje in het zeil houden. De bakker-aan-huis smokkelt bij haar zelfs soms een fles whisky naar binnen en dat mag eigenlijk niet“. “Fransen zijn inderdaad heel gevoelig voor regels," knikt Laura. "Maar zelfs Ger gaat soms de mist in. Toen we een boete kregen wegens te hard rijden, wond hij zich zo op omdat er direct afgerekend moest worden, dat ik hem maar even heb weggestuurd. Aha, zei de agent, mevrouw weet tenminste hoe het hoort. Het is hier Marokko niet..."

Voor Laura Bakker is het leven op een boeren heuveltop een bron van inspiratie. De natuur is er gul. Het materiaal ligt voor het oprapen. Zaden en bladvormen die ze meeneemt naar het atelier, worden daar verwerkt in verfijnde draadsculpturen. Hoewel de sierlijke manier van construeren haar achtergrond als edelsmid verraadt, zijn deze objecten vaak niet meer bedoeld om op het lijf te dragen. De grootste zweven op spelden, net iets voor de wand. Het lijnenspel werpt een ragfijne schaduw die met het verstrijken van de dag van vorm verandert. Zo verandert een sieraad in een kleine gebeurtenis.




Voor Laura raken kunst en natuur steeds meer verweven. Als kind was het Scheveningse strand al een plek waar ze eindeloos kon knutselen met alles wat aanspoelde. Dankzij Ger Boekestein, die als olie-ingenieur over de hele wereld werd uitgezonden, woonde ze in 1985 maandenlang aan de paradijselijke kust van Thailand. Daar groeide het strandjutten uit tot een volwassen manier van werken. Ze had slechts een zakmes ter beschikking, maar dat bleek voldoende om 'zeesieraden' te maken. Eenvoud maakt inventief.
Ondanks een dubbele scholing - Schoonhoven en de Rietveldacademie - en ondanks een professioneel uitgerust atelier is de essentie nog altijd 'knopen leggen in metaaldraad' om het ene met het andere te verbinden. In de Bourgogne maakte ze de grote sprong van sieraden naar zelfstandige kunst. Haar objecten staan nu als flonkerende meiboompjes tussen de varens geprikt. Een gebeeldhouwde tak uit de rivier wordt gecombineerd met koperen spiralen en zwerfsteentjes die bewegen op het minste zuchtje wind. Het landschap dient dus niet alleen als vindplaats, het wordt als het ware opnieuw in beweging gebracht. Het stromen van water, het neerdwarrelen van bladeren, het bungelen aan spinrag - het zijn weliswaar kleine gebeurtenissen die Laura Bakker uitbeeldt, maar ze zijn wel van alle tijden.
Misschien is ze een zondagskind, maar diep nadenken over haar creaties hoeft Laura Bakker niet. "Het gaat bijna vanzelf," zegt ze. "Ik herken iets spannends in een vondst. Terwijl ik ermee aan het puzzelen ben, denk ik aan van alles en nog wat, maar niet wat het moet voorstellen. Pas als ik klaar ben komt het me opeens bekend voor."

Haar dag begint steevast in de tuin waar plekje-voor-plekje aan wordt geschaafd. "Het is mijn natuur niet om een compleet landschap naar mijn hand te zetten," zegt ze. "Ik spreek een mooi plantje toe en arrangeer er wat stenen omheen. Ik zet een beeldje onder de bomen en combineer dat met kunstbloemen van het kerkhof. Als die vervaald zijn worden ze gewoon weggegooid in de container. Veel mensen vinden het pure kitsch, maar ik vis ze daar regelmatig uit want ze hebben een aparte schoonheid. Er zijn meer kunstenaars die bijzondere dingen doen met afvalmateriaal. In de stad Tournus tijdens de manifestatie ‘La Récup” laten ze dat elke zomer zien. Ik ben nu ook uitgenodigd." Het leven in een boerengehucht blijkt kortom geen beletsel om haar werk onder de aandacht te brengen. Vorig jaar deed ze nog mee aan een mondiale sieradententoonstelling in Schotland. In Frankrijk groeit het aantal expositiemogelijkheden rap en ook in Nederland is ze regelmatig van de partij. Onlangs was haar werk nog te zien in Delfgauw, op het altijd druk bezochte 'Beelden in de herfst'. Een vaste stek is galerie Lous Martin - haar opvolger in de Nieuwstraat. Wie belangstelling heeft kan er nu een klein overzicht van haar werk zien.

Het appartement boven de winkel hebben ze wel aangehouden, want overwinteren in de Bourgogne kan maandenlang sneeuw ruimen betekenen. Vanuit Delft worden alle oude bekenden weer opgezocht en worden er nieuwe plannen gesmeed. Boekestein is een strateeg die op de langere termijn denkt: "Veel mensen snappen niet hoe wij het doen, maar ik doe alles heel weloverwogen. Eerst heb ik tien jaar over de wereld gezworven. Toen hebben we samen in tien jaar tijd een galerie opgebouwd. De komende tien jaar zijn voor Laura om haar werk in alle vrijheid te ontwikkelen. Nu de galerie is overgedaan kunnen we ons spaargeld langzaam opeten. Erg gebruikelijk is het nog niet, maar het is een trend om voortijdig te minderen: uit de mallemolen stappen en eenvoudiger gaan leven. In de Bourgogne kun je zonder veel geld te besteden als god in Frankrijk leven. De prikkel om nieuwe dingen te willen hebben is domweg kleiner."
Het lijkt ze inderdaad aan niets te ontbreken in de Bourgogne. De superzuinige allesbrander houdt de herfst op een behaaglijke afstand. Telefoon en elektriciteit komen van paal tot paal over de velden aanzetten. Op het strookje land dat de boer toch niet ploegt, worden voor het plezier groentes gekweekt. De buurman komt onverwacht een ‘pintade’ brengen. Tijd om een vrachtje fruit in taarten en dessertmoes te verwerken is er genoeg. Over de zelf gebottelde wijn hoeven we het niet eens te hebben.
"De komende jaren zitten we hier inderdaad prima," beaamt Boekestein. "Over wat er moet gebeuren als we weer wat ouder worden, denk ik nu na. Het scheelt natuurlijk dat we geen kinderen hebben, maar oppotten voor later... waarom zou je? Als het goed is houden we aan het eind van de rit geen cent over."

Hendrik van Leeuwen (Delftsche Courant 1994)