Sztuka plemienna, znana również jako sztuka niezachodnia lub sztuka etnograficzna lub, kontrowersyjnie, sztuka prymitywna, to sztuki wizualne i kultura materialna ludów tubylczych. Sztuka plemienna często ma cel ceremonialny lub religijny. Sztuka plemienna to temat i rzemiosło przedmiotów pochodzących z cywilizacji plemiennych, zwykle pochodzenia wiejskiego. Dzieła plemienne były historycznie gromadzone przez zachodnich antropologów, prywatnych kolekcjonerów, muzea etnograficzne i historii naturalnej.
Sztuka niezachodnia w XIX wieku w ogóle nie była uważana za sztukę przez wybitnych zachodnich specjalistów od sztuki. Zamiast tego przedmioty te były postrzegane jako artefakty i produkty kulturowe kultur „egzotycznych” lub „prymitywnych”. Ale sposób postrzegania sztuki plemiennej zmienił się w drugiej połowie XX wieku. Przed rozwojem postmodernizmu w latach 60. krytycy sztuki postrzegali sztukę plemienną z perspektywy ściśle formalistycznej, nie zwracając uwagi na symboliczne znaczenie dzieła, kontekst historyczny lub kulturowy czy cel artysty. Od tego czasu światowe kolekcje, wystawy i rynek sztuki zaczęły przywiązywać dużą wagę do sztuki plemiennej, takiej jak sztuka afrykańska w zachodnich kolekcjach.
Słowo „plemienny” może stwarzać wrażenie niższego rodzaju sztuki, związanego z prymitywizmem i sugerującego brak wyrafinowania pod względem umiejętności, projektu, intencji lub koncepcji. Jednak w miarę jak muzea dokonują ponownej oceny i ponownej selekcji swoich kolekcji, uznając fakt, że sztuka plemienna daleka jest od surowości i prymitywności i często wykazuje umiejętność wykonania znacznie wykraczającą poza nasze oczekiwania, przyciąga ona coraz większą uwagę ze strony opinia publiczna. Ma również zdolność dotykania naszych dusz. Być może w wyniku ich nieodpartej obecności i energii emocjonalnej nasze wewnętrzne instynkty budzą się i łączymy się z ich prawdziwością, podsycając nasze poczucie duchowej głębi.
Sztuka plemienna ma trzy główne kategorie w zbiorach muzealnych: sztuka afrykańska, w szczególności sztuka Afryki Subsaharyjskiej, sztuka obu Ameryk i sztuka oceaniczna, zwłaszcza z Australii, Melanezji, Nowej Zelandii i Polinezji.
Afrykańska sztuka plemienna obejmuje rzeźby w kamieniu, rzeźby w drewnie (maski i rzeźby), biżuterię, wyroby plecionkarskie, tkaniny, fajki, instrumenty muzyczne, broń, koraliki oraz tworzenie elementów architektonicznych, takich jak drzwi i ozdoby ścienne.
Nie wszystkie plemiona praktykowały te formy sztuki; na rozwój tych rzemiosł miała wpływ dostępność narzędzi, zasobów i know-how. Najczęstszym materiałem było drewno, które często zdobiono gliną, farbami, muszlami, koralikami, kością słoniową, metalem, piórami, sierścią zwierzęcą, rafią, a czasem nawet półszlachetnymi klejnotami.
Wszechogarniająca religia obejmowała sztukę afrykańską jako niezbędny element. Poszczególne obrazy służyły jako ucieleśnienia lub przedstawiciele sił witalnych, o których mówi się, że są obecne we wszystkich żywych istotach. Te przedstawienia zmarłych często przemawiały w ich imieniu, zachowując istotę pochodzenia plemiennego i pozwalając ludziom identyfikować się z duchami przodków. Chociaż wiele stosowanych form zawiera elementy świeckie, a niektóre dzieła sztuki są po prostu dekoracyjne i ozdobne, afrykańskie artefakty plemienne były generalnie wytwarzane jako sztuka religijna - do określonego użytku rytualnego lub ceremonialnego.
Wiele rytuałów plemiennych opiera się na inicjacji w grupach wiekowych, takich jak „społeczeństwa” młodych mężczyzn lub starców, z których każda ma swoje odrębne emblematy i motywy kultowe. Wiele rzeźbionych postaci i masek jest związanych z takimi „społeczeństwami” i często symbolizuje bogów patronów lub bóstwa, takie jak Bóg piorunów lub Bóg ognia. Chociaż niektóre kultury wytwarzały rzeźby prawie jako przedmiot luksusowy, są one tak powszechne i popularne jak maski i mają rytualny związek. Plemię Yoruba w Nigerii było ekspertami w rzeźbieniu okrągłych postaci i często wieńczyło swoje zazwyczaj ogromne maski tłumami intensywnie żywych manekinów, sprawiając wrażenie, że trwa impreza. Standard i reputacja rzeźby afrykańskiej były tak wysokie wśród innych plemion, w tym Jorubów, że rzeźbiarze mogli osiągnąć pozycję i reputację nieco zbliżoną do znanego artysty na Zachodzie.
Polinezja, Mikronezja, Melanezja i Australazja to cztery odrębne regiony etnogeograficzne, które tworzą podregion Oceanii. Twórcze dziedzictwo i zwyczaje rdzennych mieszkańców tych czterech miejsc określane są mianem sztuki plemiennej Oceanii. Większość Polinezji, Mikronezji i Melanezji została ostatecznie dotknięta tą kulturą Lapita. Innym czynnikiem była wietnamska cywilizacja Dong-Son (ok. 600 r.), Która była znaczącym handlarzem w regionie zachodniego Pacyfiku i pozostawiła po sobie artefakty z brązu, które odkryto w całej Oceanii.
Oceaniczna sztuka plemienna była związana z pogańskimi ceremoniami związanymi z zjawiskami nadprzyrodzonymi, kultem ducha i płodnością, chociaż każdy region i każda grupa wysp miała swoje własne tradycje artystyczne, które wpływały na sztukę i rzemiosło. Większość materiałów używanych przez artystów i rzemieślników była łatwo psująca się, wytwarzano dość szerokie spektrum sztuki, w tym malowanie ciała, tatuowanie, malowanie, rzeźbienie, rzeźbienie w drewnie i tekstylia. Zachowało się zatem stosunkowo niewiele przykładów, poza konstrukcjami kamiennymi i rzeźbami.
Słynne przykłady sztuki polinezyjskiej, które przetrwały, obejmują kamienne świątynie na Wyspach Towarzystwa, Wyspie Wielkanocnej i Markizach; monumentalne kamienne rzeźby (moai) na Rapa Nui/Wyspie Wielkanocnej i na Markizach, stanowiące przykład wykorzystania projektów zawierających postacie antropomorficzne z wystającymi językami i wyłupiastymi oczami, wspólne dla wielu wschodnich i odległych obszarów Polinezji; i bardzo zdobione tkaniny z kory w zachodniej Polinezji.
Maski były głównym tematem sztuki tubylczej w całej Melanezji, ponieważ były wykorzystywane w skomplikowanych pogańskich rytuałach i praktykach kultowych. Oprócz malowania ciała i tatuaży, mikronezyjskie artefakty plemienne obejmują stylizowane drewniane maski, malowane kajaki i rzeźbione drewniane miski. Różnorodne formy i media sztuki australijskich Aborygenów obejmują malowanie ciała, malowanie naskalne, malowanie kory, ryciny naskalne, stojące kamienie, rzeźby, rzeźby i ozdobne ozdoby na narzędziach i broni.
Koczowniczy, myśliwski styl życia tych pierwszych i nieco bardziej statyczne, ale mimo to pozbawione środków do życia środowisko tych drugich wywarły ogromny wpływ na sztukę Indian amerykańskich. Dostępność zasobów, w tym drewna, wikliny, metalu, kości zwierzęcych, gliny i bawełny, była kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na powstawanie lokalnych tradycji twórczych.
Plemiona na południowym zachodzie były mistrzami tkactwa, produkcji ceramiki i malowania fresków. Plemiona te obejmowały Hohokam z południowej Arizony, Ansazi z północnej Arizony i Nowego Meksyku, Mimbres z południowo-zachodniego Nowego Meksyku, a także ludy Zuni, Navaho i Hopi. Południowo-zachodni rdzenni Amerykanie rozwinęli malowanie piaskiem, powszechnie określane jako suche malowanie (zwłaszcza Navajo).
Na Środkowym Zachodzie kultura została stworzona całkowicie przez plemię i słynęła zarówno z wyszukanej sztuki tekstylnej, jak i dobrze znanych robót ziemnych, znanych jako „kopce z wizerunkami”, które miały kształt różnych zwierząt. Oprócz rzeźbionych drewnianych misek i ozdób z polerowanego kamienia i miedzi, sztuka plemienna obejmowała również rzeźbione kamienne fajki z motywami od ultrarealistycznych po abstrakcyjne.
Drobno rzeźbione muszle, bogato malowane dodatki odzieżowe oraz fajki w kształcie ptaków i zwierząt powstały również w regionie południowo-wschodnim. Jednak pomimo stosowania kiepskiej jakości gliny, najbardziej znany był z pięknej ceramiki. Do użytku ceremonialnego, religijnego i osobistego wytwarzano wyroby garncarskie i dekorowano je różnymi wzorami kwiatowymi i geometrycznymi.
Plecionka była doskonałym przykładem sztuki rdzennych Amerykanów na Zachodnim Wybrzeżu, a konkretnie w Kalifornii. Indianie z północnego wschodu, zwłaszcza Irokezi, byli znani ze swoich misek z twardego drewna, tkanych pasów wampum, kolców jeżozwierza i masek Towarzystwa Fałszywej Twarzy. Największą sztuką plemienną Północnego Zachodu była rzeźba, zwłaszcza rzeźbienie w drewnie. Jednym z najbardziej rozpowszechnionych rodzajów ręcznie rzeźbionych rzeźb były totemy, małe drewniane figurki i maski, które były pieczołowicie malowane i często inkrustowane kamieniami i muszlami uchowców.
Od połowy XIX wieku, gdy coraz więcej ekspedycji przywoziło plemienne artefakty, europejscy kolekcjonerzy i artyści zaczęli wykazywać zainteresowanie tym, co było wówczas znane jako prymitywizm / sztuka prymitywna, która była typową sztuką czarnej Afryki. Na przełomie XIX i XX wieku miały miejsce znaczące wystawy sztuki plemiennej, które wprowadziły sztukę niezachodnią do zachodniego świata sztuki. W Muzeum Sztuki Nowoczesnej prezentowane były ważne wystawy, takie jak Indian Art of the United States z 1941 r. I Africa Negro Art z 1935 r. Wielu współczesnych artystów, w tym ekspresjoniści, kubiści i surrealiści, czerpało inspirację ze sztuki plemiennej.
Główni artyści, tacy jak Vincent Van Gogh i Henri Matisse, byli pod głębokim wpływem sztuki plemiennej, podczas gdy Paul Gauguin miał z nią bezpośredni kontakt w Polinezji Francuskiej. Za nimi podążył Pablo Picasso w połowie XX wieku, którego słynne arcydzieło wczesnego kubizmu Les Demoiselles d'Avignon wyróżniało się afrykańskimi maskami. Kubizm był pod silnym wpływem sztuki plemiennej. Opierając się przede wszystkim na formalnych implikacjach sztuki plemiennej, artysta szybko zniszczył zachodni paradygmat, rozbijając obraz i poświęcając perspektywę. Jednym z głównych rezultatów tego było malarstwo abstrakcyjne.
Mniej więcej w tym czasie niemiecki kolektyw Die Brücke zaczął bardziej koncentrować się na intuicyjnych, prymitywnych i rytualnych aspektach sztuki niezachodniej, wprowadzając ważny nowoczesny styl artystyczny znany jako ekspresjonizm. Czerpiąc wpływy ze sztuki plemiennej, kubizmu i ekspresjonizmu w Zurychu, Nowym Jorku i wreszcie Paryżu, dadaiści przyczynili się do demontażu zachodniego paradygmatu. Trójwymiarowy odpowiednik kolażu i asamblażu był szeroko stosowany w pracach malarskich lub rzeźbiarskich Dady. Ten kawałek wykonany z materiałów pochodzących z recyklingu dowodzi, że sztukę można zrobić ze wszystkiego i nie ogranicza się do malowania, rzeźbienia lub modelowania. Jego obrazy były prowokacyjne na poziomie politycznym, społecznym lub estetycznym i często łączyły elementy sztuki plemiennej. Dada przedstawił idee, które ostatecznie dały początek sztuce konceptualnej. Wpływy sztuki konceptualnej połączyły się z wpływami innych nurtów sztuki nowoczesnej, tworząc wielką, szeroką, niezwykle bogatą, zróżnicowaną i zróżnicowaną międzynarodowo rzekę sztuki współczesnej, którą obecnie cieszy się świat.
Contemporary art is a vibrant constellation of artistic expressions. This creative universe encompasses a wide array of mediums, from paintings, sculpture, and photography to drawing, printmaking, textile art, and digital art, each medium a star shining with its own distinct radiance. Artists use diverse supports and materials to bring their visions to life, such as canvas, wood, metal, and even innovative digital canvases for the creation of virtual masterpieces.
A contemporary painting, for instance, may weave its story through the masterful strokes of acrylic or oil, while a contemporary sculpture might sing its song in the language of stone, bronze, or found objects. The photographic arts capture and manipulate light to produce striking images, while printmaking employs techniques like lithography and screen-printing to produce multiples of a single, impactful image. Textile art plays with fabrics and fibers, whereas digital art pushes the boundaries of creation with innovative technology.
The allure of contemporary art lies in its boundary-pushing nature, its relentless quest for experimentation and its constant reflection of the evolving human experience. This boundless creativity, coupled with its strong social and personal commentary, makes every piece of contemporary art a unique emblem of its time, a mirror held up to the realities and dreams of our complex world. It whispers to us, moves us, provokes thought, and kindles a deep emotional response, stirring the soul of anyone willing to listen. It is, indeed, the language of emotions and ideas, spoken in the dialect of our era.
The story of contemporary art unfolds in the mid-20th century, marked by seismic shifts in artistic expression. Post-World War II, around the 1950s and 1960s, artists began experimenting beyond traditional confines, challenging the norms of what art could be. This revolutionary epoch birthed myriad new movements and artistic forms such as abstract expressionism, pop art, and minimalism. Paintings, once confined by realism, embraced abstraction, as artists used color and form to express emotions and ideas. Notable periods like the advent of pop art in the late 1950s and early 1960s saw artworks mimicking popular culture and mass media, reflecting society’s shifting focus.
The sculptural arts, too, witnessed a metamorphosis. Sculptors started to experiment with new materials and forms, often creating artworks that interacted with the viewer and the surrounding space, fostering a sense of engagement. Drawing, a timeless practice, also evolved, with artists incorporating innovative techniques and concepts to redefine its role in contemporary art.
Photography, a relatively new medium, emerged as a powerful tool in the contemporary art landscape. Born in the 19th century, it truly came into its own in the latter half of the 20th century, blurring the lines between fine art and documentation. Printmaking, a practice dating back to ancient times, saw renewed interest and experimentation with techniques like lithography, etching, and screen printing gaining prominence.
The realm of textile art expanded dramatically, as artists began to appreciate the versatility and tactile quality of fabric and fibers. Artists began using textiles to challenge the boundaries between fine art, craft, and design.
The dawn of digital technology in the late 20th century heralded a new age for contemporary art. Digital art emerged as artists started leveraging new technologies to create immersive, interactive experiences, often blurring the line between the virtual and the physical world.
Through these transformative periods, the essence of contemporary art has remained the same: a dynamic, evolving reflection of the times we live in, continually pushing boundaries and embracing the new, always questioning, always exploring.
As we navigate through the 21st century, the dynamic landscape of contemporary art continues to evolve and expand, reflecting our ever-changing world. Contemporary paintings, once primarily confined to two-dimensional canvases, now embrace a multitude of forms and techniques, ranging from mixed media installations to digital creations, each piece a rich a weaving of thoughts, emotions, and narratives. Sculpture, too, has ventured far beyond traditional stone and bronze, with artists incorporating light, sound, and even motion, embodying the ephemerality and flux of the modern world.
Photography, in the hands of contemporary artists, has expanded its horizons, seamlessly blending with digital technology to create breathtaking imagery that challenges our perception of reality. Drawing, as well, has transcended the borders of paper, incorporating multimedia elements and exploratory techniques to redefine its role in the artistic discourse. Printmaking continues to flourish, with contemporary artists using traditional methods in innovative ways to deliver potent social and personal commentaries.
Textile art, once considered a craft, now holds a prominent place in the contemporary art world, with artists using it to explore issues of identity, tradition, and cultural heritage. Meanwhile, digital art, the newest member of the contemporary art family, has revolutionized the way we create and interact with art, presenting immersive experiences that blur the boundary between the virtual and the physical.
These diverse forms of contemporary art hold significant value in the current art market, not only due to their aesthetic appeal but also their ability to encapsulate and communicate complex ideas and emotions. Collectors, curators, and art lovers worldwide seek these works, drawn to their inherent dynamism, their innovative use of materials, and their eloquent expressions of our shared human experience. As a testimonial to our times, these contemporary artworks encapsulate the pulse of our society and the resonance of individual voices, forever etching our collective narrative into the annals of art history.
As we delve into the vibrant realm of contemporary art, we encounter an array of artists who shape this dynamic field. Each a master in their medium - painting, sculpture, photography, drawing, printmaking, textile, or digital art - they push artistic boundaries, reflecting our era and challenging perceptions. Let’s explore these remarkable contributors and their groundbreaking works.
1. Gerhard Richter - Known for his multi-faceted approach to painting, Richter challenges the boundaries of the medium, masterfully oscillating between abstract and photorealistic styles. His works, whether featuring squeegee-pulled pigments or blurred photographic images, engage in a fascinating dialogue with perception.
2. Jeff Koons - A significant figure in contemporary sculpture, Koons crafts monumental pieces that explore themes of consumerism, taste, and popular culture. His iconic balloon animals, constructed in mirror-polished stainless steel, captivate with their playful yet profound commentary.
3. Cindy Sherman - An acclaimed photographer, Sherman uses her lens to explore identity and societal roles, particularly of women. Renowned for her conceptual self-portraits, she assumes myriad characters, pushing the boundaries of photography as a medium of artistic expression.
4. David Hockney - Hockney, with his prolific output spanning six decades, is a pivotal figure in contemporary drawing. His bold use of color and playful exploration of perspective convey an intoxicating sense of joy and an unabashed celebration of life.
5. Kiki Smith - An innovative printmaker, Smith’s work explores the human condition, particularly the female body and its social and cultural connotations. Her etchings and lithographs speak to universal experiences of life, death, and transformation.
6. El Anatsui - A master of textile art, Anatsui creates stunning tapestry-like installations from discarded bottle caps and aluminum scraps. These shimmering, flexible sculptures blend traditional African aesthetic with contemporary art sensibilities, speaking to themes of consumption, waste, and the interconnectedness of our world.
7. Rafael Lozano-Hemmer - A leading figure in digital art, Lozano-Hemmer utilizes technology to create interactive installations that blend architecture and performance art. His work, often participatory in nature, explores themes of surveillance, privacy, and the relationship between people and their environments.
The contemporary art landscape is a dynamic patchwork of diverse expressions and groundbreaking ideas, each artwork a unique dialog with its audience. Here are a selection of some renowned contemporary artworks, spanning various media such as painting, sculpture, photography, drawing, printmaking, textile art, and digital art, that have profoundly influenced this vibrant movement.
"Cloud Gate" by Anish Kapoor, 2006 - This monumental stainless steel sculpture, also known as "The Bean," mirrors and distorts the Chicago skyline and onlookers in its seamless, liquid-like surface, creating an interactive experience that blurs the line between the artwork and the viewer.
"Marilyn Diptych" by Andy Warhol, 1962 - An iconic piece of pop art, this silkscreen painting features fifty images of Marilyn Monroe. Half brightly colored, half in black and white, it reflects the dichotomy of celebrity life and its influence on popular culture.
"Rhein II" by Andreas Gursky, 1999 - This photographic artwork, a digitally-altered image of the Rhine River, is celebrated for its minimalist aesthetic. It strips the landscape to its bare essentials, invoking a sense of tranquility and vastness.
"Black Square" by Kazimir Malevich, 1915 - A revolutionary painting in the realm of abstract art, this piece, featuring nothing more than a black square on a white field, challenges traditional notions of representation, symbolizing a new era in artistic expression.
"Puppy" by Jeff Koons, 1992 - This giant sculpture, a West Highland Terrier blanketed in flowering plants, explores themes of innocence, consumer culture, and the interplay between high art and kitsch. It’s a delightful blend of traditional sculpture and garden craft.
"Re-projection: Hoerengracht" by Ed and Nancy Kienholz, 1983-1988 - A room-sized tableau representing Amsterdam’s red-light district, this work combines elements of sculpture, painting, lighting, and found objects. It engages viewers in a stark commentary on commodification and objectification.
"Untitled" (Your body is a battleground) by Barbara Kruger, 1989 - This photomontage, combining black-and-white photography with impactful text, explores issues of feminism, identity, and power. Its potent, confrontational message is a prime example of the power of text in contemporary visual art.
"For the Love of God" by Damien Hirst, 2007 - This sculpture, a platinum cast of a human skull encrusted with 8,601 diamonds, probes themes of mortality, value, and the human fascination with luxury and decadence. It’s a compelling blend of macabre and magnificence.
"Physical impossibility of Death in the Mind of Someone Living" by Damien Hirst, 1991 - This artwork, featuring a tiger shark preserved in formaldehyde, blurs the line between traditional sculpture and biological specimen. It prompts viewers to contemplate mortality and nature’s ferocity.
"One and Three Chairs" by Joseph Kosuth, 1965 - A piece of conceptual art, it presents a physical chair, a photograph of a chair, and a dictionary definition of a chair, thus exploring the relationship between language, picture, and referent in art.
These pieces, in their diversity, exemplify the rich tapestry of contemporary art, each piece a unique commentary on our world and a testament to the limitless potential of creative expression.
