Tribale kunst, ook wel bekend als niet-westerse kunst of etnografische kunst, of, controversieel, primitieve kunst, is de beeldende kunst en materiële cultuur van inheemse volkeren. Tribale kunst heeft vaak een ceremonieel of religieus doel. Tribale kunst is het thema en vakmanschap van items uit tribale beschavingen, meestal met landelijke oorsprong. Tribale kunstwerken zijn van oudsher verzameld door westerse antropologen, particuliere verzamelaars, etnografische en natuurhistorische musea.
Niet-westerse kunst werd in de 19e eeuw door vooraanstaande westerse kunstprofessionals helemaal niet als kunst beschouwd. Deze items werden in plaats daarvan gezien als artefacten en culturele producten van "exotische" of "primitieve" culturen. Maar de manier waarop naar tribale kunst wordt gekeken, is in de tweede helft van de 20e eeuw veranderd. Voorafgaand aan de ontwikkeling van het postmodernisme in de jaren zestig zagen kunstcritici tribale kunsten vanuit een strikt formalistisch perspectief, waarbij ze weinig aandacht schonken aan de symbolische betekenis van het werk, de historische of culturele context of het doel van de kunstenaar. Sindsdien zijn wereldwijde collecties, tentoonstellingen en de kunstmarkt allemaal begonnen een hoge waarde te hechten aan tribale kunst, zoals Afrikaanse kunst in westerse collecties.
Het woord 'tribal' zou een perceptie kunnen creëren van een lager type kunst dat verbonden is met primitivisme en een gebrek aan verfijning impliceert in termen van bekwaamheid, ontwerp, intentie of concept. Nu musea hun collecties opnieuw evalueren en opnieuw samenstellen, erkennend dat tribale kunst verre van grof en primitief is en vaak blijk geeft van een uitvoeringsvaardigheid die veel verder gaat dan we verwachten, trekt het steeds meer aandacht van het grote publiek. Het heeft ook het vermogen om onze ziel te raken. Misschien als gevolg van hun meeslepende aanwezigheid en emotionele energie, worden onze innerlijke instincten gewekt en verbinden we ons met hun waarheidsgetrouwheid, waardoor ons gevoel van spirituele diepte wordt aangewakkerd.
Tribale kunst heeft drie hoofdcategorieën in museumcollecties: Afrikaanse kunst, in het bijzonder Afrikaanse kunst ten zuiden van de Sahara, Art of the Americas en Oceanische kunst, met name die uit Australië, Melanesië, Nieuw-Zeeland en Polynesië.
Afrikaanse tribale kunst omvat steensnijwerk, houtsnijwerk (maskers en sculpturen), sieraden, mandenmakerij, stoffen, pijpen, muziekinstrumenten, wapens, kralenwerk en het creëren van architectonische elementen zoals deuren en muurversieringen.
Niet alle stammen beoefenden deze kunstvormen; de ontwikkeling van deze ambachten werd beïnvloed door de beschikbaarheid van gereedschappen, middelen en knowhow. Het meest voorkomende materiaal was hout, dat vaak werd versierd met klei, verf, schelpen, kralen, ivoor, metaal, veren, dierenhaar, raffia en soms zelfs halfedelstenen.
Een allesomvattende religie omvatte Afrikaanse kunst als een essentieel onderdeel. Individuele afbeeldingen dienden als belichamingen of vertegenwoordigers van de vitale krachten die in alle levende wezens aanwezig zouden zijn. Deze voorstellingen van de doden spraken vaak voor hen, waardoor de essentie van de voorouders van de stam behouden bleef en mensen zich konden identificeren met de geesten van de voorouders. Hoewel veel van de gebruikte vormen seculiere elementen bevatten, en sommige kunstwerken slechts decoratief en sierlijk zijn, werden artefacten van Afrikaanse stammen over het algemeen geproduceerd als religieuze kunst - voor een specifiek ritueel of ceremonieel gebruik.
Veel tribale rituelen zijn gebaseerd op inwijding in leeftijdsgroepen, zoals de 'genootschappen' van jonge mannen of oude mannen, die elk hun eigen kenmerkende emblemen en cultusmotieven hebben. Veel gebeeldhouwde figuren en maskers worden geassocieerd met dergelijke 'samenlevingen' en symboliseren vaak beschermgoden of godheden zoals de God van de Donder of de God van het Vuur. Hoewel bepaalde culturen houtsnijwerk bijna als een luxeartikel produceerden, zijn ze net zo gewoon en populair als maskers en hadden ze een ritueel verband. De Yoruba-stam in Nigeria waren deskundige beeldhouwers van ronde figuren en bekroonden hun typisch enorme maskers vaak met massa's intens levende mannequins, waardoor de indruk werd gewekt dat er een feest aan de gang was. Het niveau en de reputatie van de Afrikaanse beeldhouwkunst waren zo hoog bij andere stammen, waaronder de Yoruba, dat beeldhouwers een status en reputatie konden krijgen die enigszins leken op die van een bekende kunstenaar in het Westen.
Polynesië, Micronesië, Melanesië en Australazië zijn de vier verschillende etnogeografische regio's die deel uitmaken van de subregio Oceanië. Het creatieve erfgoed en de gewoonten van de inheemse bevolking die afkomstig is uit deze vier locaties, wordt Oceanische tribale kunst genoemd. De meerderheid van Polynesië, Micronesië en Melanesië werd uiteindelijk beïnvloed door deze Lapita-cultuur. Een andere factor was de Vietnamese Dong-Son-beschaving (ca. 600), die een belangrijke handelaar was in de westelijke Stille Oceaan en bronzen artefacten achterliet die in heel Oceanië zijn ontdekt.
Oceanische tribale kunst was verbonden met heidense ceremonies waarbij het bovennatuurlijke, geestaanbidding en vruchtbaarheid betrokken waren, hoewel elke regio en elke eilandengroep zijn eigen artistieke tradities had, die hun kunsten en ambachten beïnvloedden. Het merendeel van de materialen die door kunstenaars en ambachtslieden werden gebruikt, was bederfelijk, er werd een vrij breed spectrum aan kunst geproduceerd, waaronder bodypainting, tatoeage, schilderen, beeldhouwen, houtsnijwerk en textielkunst. Zo zijn er, afgezien van stenen constructies en beeldhouwwerken, relatief weinig voorbeelden bewaard gebleven.
Beroemde voorbeelden van Polynesische kunst die bewaard zijn gebleven, zijn onder meer de stenen tempels van de Genootschapseilanden, Paaseiland en de Marquesas; de monumentale stenen sculpturen (moai) op Rapa Nui/Paaseiland en de Marquesas, die het gebruik illustreren van ontwerpen met antropomorfe figuren met vooruitstekende tongen en uitpuilende ogen, gebruikelijk in veel oostelijke en afgelegen gebieden van Polynesië; en zeer versierde bastdoek in West-Polynesië.
Maskers waren een belangrijk thema in de inheemse kunst in heel Melanesië omdat ze werden gebruikt in ingewikkelde heidense rituelen en cultuspraktijken. Naast bodypainting en tatoeage, omvatten Micronesische tribale artefacten gestileerde houten maskers, beschilderde kano's en bewerkte houten kommen. De diverse vormen en media van Australische Aboriginal-kunst zijn onder meer bodypainting, rotsschildering, schorsschildering, rotsgravures, staande stenen, houtsnijwerk, beeldhouwkunst en sierversieringen op werktuigen en wapens.
De nomadische, jagerslevensstijl van de eerste en de iets meer statische maar desalniettemin arme omgeving van de laatste hebben een grote invloed gehad op de Indiaanse kunst. De beschikbaarheid van hulpbronnen, waaronder hout, teenwilgen, metaal, dierlijk bot, klei en katoen, was een andere belangrijke factor in het ontstaan van lokaal specifieke creatieve tradities.
Stammen in het zuidwesten waren meesters in het weven, de productie van aardewerk en het schilderen van fresco's. Tot deze stammen behoorden de Hohokam in het zuiden van Arizona, de Ansazi in het noorden van Arizona en New Mexico, de Mimbres in het zuidwesten van New Mexico, evenals de Zuni-, Navaho- en Hopi-volkeren. Inheemse Amerikanen in het zuidwesten ontwikkelden zandschilderen, gewoonlijk droog schilderen genoemd (met name de Navajo).
In het middenwesten werd de cultuur volledig gecreëerd door de stam, en het stond bekend om zowel zijn uitgebreide textielkunst als zijn bekende grondwerken, bekend als "beeltenisheuvels", die de vorm hadden van verschillende dieren. Naast gebeeldhouwde houten schalen en gepolijste stenen en koperen ornamenten omvatte de tribale kunst ook gebeeldhouwde stenen pijpen met motieven variërend van ultrarealistisch tot abstract.
Fijn gesneden schelpen, sierlijk beschilderde kledingaccessoires en pijpen in de vorm van vogels en dieren werden ook gemaakt in de zuidoostelijke regio. Ondanks het gebruik van klei van slechte kwaliteit, stond het echter vooral bekend om zijn prachtige aardewerk. Voor ceremonieel, religieus en persoonlijk gebruik werden aardewerkwerken gemaakt en gedecoreerd in een verscheidenheid aan bloemen- en geometrische patronen.
Mandenmakerij was een goed voorbeeld van Indiaanse kunst aan de westkust, met name in Californië. De Noordoost-indianen, vooral de Iroquois, stonden bekend om hun hardhouten kommen, geweven wampum-riemen, stekelvarkensquillwork en maskers van de False Face Society. De grootste tribale kunst van het noordwesten was beeldhouwkunst, vooral houtsnijwerk. Een van de meest voorkomende soorten handgesneden sculpturen waren totems, kleine houten figuren en maskers die minutieus waren beschilderd en vaak ingelegd met stenen en abalone schelpen.
Vanaf het midden van de 19e eeuw, toen steeds meer expedities tribale artefacten terugbrachten, begonnen Europese verzamelaars en kunstenaars interesse te tonen in wat toen bekend stond als primitivisme / primitieve kunst, typisch de kunst van zwart Afrika. Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw waren er belangrijke tentoonstellingen van tribale kunst die niet-westerse kunst introduceerden in de westerse kunstwereld. In het Museum of Modern Art waren belangrijke tentoonstellingen te zien, zoals de Indian Art of the United States uit 1941 en de Africa Negro Art uit 1935. Veel hedendaagse kunstenaars, waaronder expressionisten, kubisten en surrealisten, hebben inspiratie gevonden in blootstelling aan tribale kunsten.
Grote kunstenaars als Vincent van Gogh en Henri Matisse waren diep getroffen door tribale kunst, terwijl Paul Gauguin er uit de eerste hand mee in contact kwam in Frans-Polynesië. Ze werden gevolgd door Pablo Picasso in het midden van de 20e eeuw, wiens beroemde vroege kubistische meesterwerk Les Demoiselles d'Avignon prominent Afrikaanse maskers bevatte. Het kubisme werd sterk beïnvloed door tribale kunst. Voornamelijk puttend uit de formele implicaties van tribale kunst, beschadigde de kunstenaar snel het westerse paradigma door het beeld te breken en perspectief op te offeren. Een van de belangrijkste resultaten hiervan was de abstracte schilderkunst.
Rond deze tijd begon het Duitse collectief Die Brücke zich meer te concentreren op de intuïtieve, primitieve en rituele aspecten van niet-westerse kunst, en lanceerde de belangrijke moderne kunststijl die bekend staat als het expressionisme. Door invloed te putten uit tribale kunst, kubisme en expressionisme in Zürich, New York en ten slotte Parijs, droegen de dadaïsten bij aan de ontmanteling van het westerse paradigma. De driedimensionale tegenhanger van collage en assemblage werd grotendeels gebruikt in Dada's picturale of sculpturale werk. Dit stuk gemaakt van gerecyclede materialen bewijst dat kunst van alles kan worden gemaakt en niet beperkt blijft tot schilderen, uitsnijden of modelleren. De beeldtaal was provocerend op politiek, sociaal of esthetisch niveau en combineerde vaak elementen van tribale kunst. Dada introduceerde de ideeën die uiteindelijk leidden tot conceptuele kunst. De invloed van de conceptuele kunst fuseerde met die van de andere stromingen van de moderne kunst en vormde de grote, brede, buitengewoon rijke, gevarieerde en internationaal gediversifieerde rivier van hedendaagse kunst die de wereld momenteel geniet.
Contemporary art is a vibrant constellation of artistic expressions. This creative universe encompasses a wide array of mediums, from paintings, sculpture, and photography to drawing, printmaking, textile art, and digital art, each medium a star shining with its own distinct radiance. Artists use diverse supports and materials to bring their visions to life, such as canvas, wood, metal, and even innovative digital canvases for the creation of virtual masterpieces.
A contemporary painting, for instance, may weave its story through the masterful strokes of acrylic or oil, while a contemporary sculpture might sing its song in the language of stone, bronze, or found objects. The photographic arts capture and manipulate light to produce striking images, while printmaking employs techniques like lithography and screen-printing to produce multiples of a single, impactful image. Textile art plays with fabrics and fibers, whereas digital art pushes the boundaries of creation with innovative technology.
The allure of contemporary art lies in its boundary-pushing nature, its relentless quest for experimentation and its constant reflection of the evolving human experience. This boundless creativity, coupled with its strong social and personal commentary, makes every piece of contemporary art a unique emblem of its time, a mirror held up to the realities and dreams of our complex world. It whispers to us, moves us, provokes thought, and kindles a deep emotional response, stirring the soul of anyone willing to listen. It is, indeed, the language of emotions and ideas, spoken in the dialect of our era.
The story of contemporary art unfolds in the mid-20th century, marked by seismic shifts in artistic expression. Post-World War II, around the 1950s and 1960s, artists began experimenting beyond traditional confines, challenging the norms of what art could be. This revolutionary epoch birthed myriad new movements and artistic forms such as abstract expressionism, pop art, and minimalism. Paintings, once confined by realism, embraced abstraction, as artists used color and form to express emotions and ideas. Notable periods like the advent of pop art in the late 1950s and early 1960s saw artworks mimicking popular culture and mass media, reflecting society’s shifting focus.
The sculptural arts, too, witnessed a metamorphosis. Sculptors started to experiment with new materials and forms, often creating artworks that interacted with the viewer and the surrounding space, fostering a sense of engagement. Drawing, a timeless practice, also evolved, with artists incorporating innovative techniques and concepts to redefine its role in contemporary art.
Photography, a relatively new medium, emerged as a powerful tool in the contemporary art landscape. Born in the 19th century, it truly came into its own in the latter half of the 20th century, blurring the lines between fine art and documentation. Printmaking, a practice dating back to ancient times, saw renewed interest and experimentation with techniques like lithography, etching, and screen printing gaining prominence.
The realm of textile art expanded dramatically, as artists began to appreciate the versatility and tactile quality of fabric and fibers. Artists began using textiles to challenge the boundaries between fine art, craft, and design.
The dawn of digital technology in the late 20th century heralded a new age for contemporary art. Digital art emerged as artists started leveraging new technologies to create immersive, interactive experiences, often blurring the line between the virtual and the physical world.
Through these transformative periods, the essence of contemporary art has remained the same: a dynamic, evolving reflection of the times we live in, continually pushing boundaries and embracing the new, always questioning, always exploring.
As we navigate through the 21st century, the dynamic landscape of contemporary art continues to evolve and expand, reflecting our ever-changing world. Contemporary paintings, once primarily confined to two-dimensional canvases, now embrace a multitude of forms and techniques, ranging from mixed media installations to digital creations, each piece a rich a weaving of thoughts, emotions, and narratives. Sculpture, too, has ventured far beyond traditional stone and bronze, with artists incorporating light, sound, and even motion, embodying the ephemerality and flux of the modern world.
Photography, in the hands of contemporary artists, has expanded its horizons, seamlessly blending with digital technology to create breathtaking imagery that challenges our perception of reality. Drawing, as well, has transcended the borders of paper, incorporating multimedia elements and exploratory techniques to redefine its role in the artistic discourse. Printmaking continues to flourish, with contemporary artists using traditional methods in innovative ways to deliver potent social and personal commentaries.
Textile art, once considered a craft, now holds a prominent place in the contemporary art world, with artists using it to explore issues of identity, tradition, and cultural heritage. Meanwhile, digital art, the newest member of the contemporary art family, has revolutionized the way we create and interact with art, presenting immersive experiences that blur the boundary between the virtual and the physical.
These diverse forms of contemporary art hold significant value in the current art market, not only due to their aesthetic appeal but also their ability to encapsulate and communicate complex ideas and emotions. Collectors, curators, and art lovers worldwide seek these works, drawn to their inherent dynamism, their innovative use of materials, and their eloquent expressions of our shared human experience. As a testimonial to our times, these contemporary artworks encapsulate the pulse of our society and the resonance of individual voices, forever etching our collective narrative into the annals of art history.
As we delve into the vibrant realm of contemporary art, we encounter an array of artists who shape this dynamic field. Each a master in their medium - painting, sculpture, photography, drawing, printmaking, textile, or digital art - they push artistic boundaries, reflecting our era and challenging perceptions. Let’s explore these remarkable contributors and their groundbreaking works.
1. Gerhard Richter - Known for his multi-faceted approach to painting, Richter challenges the boundaries of the medium, masterfully oscillating between abstract and photorealistic styles. His works, whether featuring squeegee-pulled pigments or blurred photographic images, engage in a fascinating dialogue with perception.
2. Jeff Koons - A significant figure in contemporary sculpture, Koons crafts monumental pieces that explore themes of consumerism, taste, and popular culture. His iconic balloon animals, constructed in mirror-polished stainless steel, captivate with their playful yet profound commentary.
3. Cindy Sherman - An acclaimed photographer, Sherman uses her lens to explore identity and societal roles, particularly of women. Renowned for her conceptual self-portraits, she assumes myriad characters, pushing the boundaries of photography as a medium of artistic expression.
4. David Hockney - Hockney, with his prolific output spanning six decades, is a pivotal figure in contemporary drawing. His bold use of color and playful exploration of perspective convey an intoxicating sense of joy and an unabashed celebration of life.
5. Kiki Smith - An innovative printmaker, Smith’s work explores the human condition, particularly the female body and its social and cultural connotations. Her etchings and lithographs speak to universal experiences of life, death, and transformation.
6. El Anatsui - A master of textile art, Anatsui creates stunning tapestry-like installations from discarded bottle caps and aluminum scraps. These shimmering, flexible sculptures blend traditional African aesthetic with contemporary art sensibilities, speaking to themes of consumption, waste, and the interconnectedness of our world.
7. Rafael Lozano-Hemmer - A leading figure in digital art, Lozano-Hemmer utilizes technology to create interactive installations that blend architecture and performance art. His work, often participatory in nature, explores themes of surveillance, privacy, and the relationship between people and their environments.
The contemporary art landscape is a dynamic patchwork of diverse expressions and groundbreaking ideas, each artwork a unique dialog with its audience. Here are a selection of some renowned contemporary artworks, spanning various media such as painting, sculpture, photography, drawing, printmaking, textile art, and digital art, that have profoundly influenced this vibrant movement.
"Cloud Gate" by Anish Kapoor, 2006 - This monumental stainless steel sculpture, also known as "The Bean," mirrors and distorts the Chicago skyline and onlookers in its seamless, liquid-like surface, creating an interactive experience that blurs the line between the artwork and the viewer.
"Marilyn Diptych" by Andy Warhol, 1962 - An iconic piece of pop art, this silkscreen painting features fifty images of Marilyn Monroe. Half brightly colored, half in black and white, it reflects the dichotomy of celebrity life and its influence on popular culture.
"Rhein II" by Andreas Gursky, 1999 - This photographic artwork, a digitally-altered image of the Rhine River, is celebrated for its minimalist aesthetic. It strips the landscape to its bare essentials, invoking a sense of tranquility and vastness.
"Black Square" by Kazimir Malevich, 1915 - A revolutionary painting in the realm of abstract art, this piece, featuring nothing more than a black square on a white field, challenges traditional notions of representation, symbolizing a new era in artistic expression.
"Puppy" by Jeff Koons, 1992 - This giant sculpture, a West Highland Terrier blanketed in flowering plants, explores themes of innocence, consumer culture, and the interplay between high art and kitsch. It’s a delightful blend of traditional sculpture and garden craft.
"Re-projection: Hoerengracht" by Ed and Nancy Kienholz, 1983-1988 - A room-sized tableau representing Amsterdam’s red-light district, this work combines elements of sculpture, painting, lighting, and found objects. It engages viewers in a stark commentary on commodification and objectification.
"Untitled" (Your body is a battleground) by Barbara Kruger, 1989 - This photomontage, combining black-and-white photography with impactful text, explores issues of feminism, identity, and power. Its potent, confrontational message is a prime example of the power of text in contemporary visual art.
"For the Love of God" by Damien Hirst, 2007 - This sculpture, a platinum cast of a human skull encrusted with 8,601 diamonds, probes themes of mortality, value, and the human fascination with luxury and decadence. It’s a compelling blend of macabre and magnificence.
"Physical impossibility of Death in the Mind of Someone Living" by Damien Hirst, 1991 - This artwork, featuring a tiger shark preserved in formaldehyde, blurs the line between traditional sculpture and biological specimen. It prompts viewers to contemplate mortality and nature’s ferocity.
"One and Three Chairs" by Joseph Kosuth, 1965 - A piece of conceptual art, it presents a physical chair, a photograph of a chair, and a dictionary definition of a chair, thus exploring the relationship between language, picture, and referent in art.
These pieces, in their diversity, exemplify the rich tapestry of contemporary art, each piece a unique commentary on our world and a testament to the limitless potential of creative expression.
