Tony Cragg in het Hermitage Museum, 2016. Auteur: Ninadanilova, via Wikipedia
Tony Cragg
Sir Anthony Cragg CBE RA, geboren op 9 april 1949 in Liverpool, is een beroemde Anglo-Duitse beeldhouwer die sinds 1977 in Wuppertal, Duitsland woont. Craggs werk staat bekend om het innovatieve gebruik van materialen en de karakteristieke sculpturen die vaak vloeiende, organische vormen hebben.
Als een van de leidende beeldhouwers ter wereld onderzoekt Cragg voortdurend de relatie tussen mensen en de materiële wereld, waarbij hij een onbeperkt scala aan materialen gebruikt en de grenzen van zowel ideeën als vormen verlegt. Zijn beeldhouwpraktijk put uit zowel de natuur als industriële systemen, en creëert een nieuwe beeldhouwtaal die de perceptie van de kijker uitdaagt.
Cragg verwierf bekendheid in de jaren 80 met zijn baanbrekende werk dat de grenzen van materialen en vormen testte. Zijn wetenschappelijke achtergrond beïnvloedt zijn artistieke benadering sterk en drijft zijn nieuwsgierigheid en experimenten. In recente werken richt Cragg zich op abstracte interpretaties van de menselijke figuur, waarbij hij totemische structuren gebruikt om thema's van compressie en expansie te verkennen, waarbij menselijke profielen subtiel naar voren komen in de algehele compositie.
Cragg werd geboren in een familie waar zijn vader een luchtvaartingenieur was, en werkte eerst als laboratoriumtechnicus voordat hij zijn passie voor kunst nastreefde. Hij studeerde aan het Gloucestershire College of Arts and Technology, daarna aan de Wimbledon School of Art in Londen en voltooide in 1977 een MA in beeldhouwkunst aan het Royal College of Art.
Zijn verhuizing naar Wuppertal werd gemotiveerd door zowel persoonlijke als professionele factoren, waaronder de beschikbaarheid van betaalbare studioruimte en de sterke culturele waardering voor beeldhouwkunst in Duitsland. Gedurende zijn hele carrière heeft Cragg consequent de grenzen van de beeldhouwkunst verlegd, waarbij hij industriële en organische vormen op innovatieve manieren mengde, met een diepe fascinatie voor materiaal en structuur.
Vroege carrière: gevonden voorwerpen transformeren
Craggs vroege werken draaiden om site-specifieke installaties die waren gemaakt van gevonden en weggegooide materialen. In de late jaren 70 en vroege jaren 80 kreeg hij erkenning voor zijn gedurfde gebruik van alledaagse voorwerpen. Zijn baanbrekende werk, “Stack” (1975), is een voorbeeld van deze periode, samen met latere werken zoals “Red Indian” (1982–83), waarin kleurrijke fragmenten van materialen werden gebruikt om representatieve reliëfs te vormen. Cragg organiseerde deze fragmenten op basis van hun kleuren en vormen om grotere composities te creëren, waarbij hij vaak commentaar gaf op maatschappelijke en milieuthema's.
In 1981 voltooide Cragg “Britain Seen from the North”, een van zijn meest iconische werken. Het werk, gemaakt van veelkleurige restjes, toont de contouren van Groot-Brittannië vanuit een zijwaarts perspectief. De centrale figuur van het werk, die Cragg zelf vertegenwoordigt, kijkt naar het eiland vanuit het perspectief van een buitenstaander. Deze reflectie op zijn thuisland vond weerklank bij zowel het publiek als critici, vooral gezien de politieke en economische uitdagingen waarmee Groot-Brittannië te maken kreeg onder Margaret Thatcher. Dit werk maakt nu deel uit van de Tate-collectie.
“Vroege vormen” en “rationele wezens”
Begin jaren 80 verlegde Tony Cragg zijn focus van installatiekunst naar meer conventionele sculpturale praktijken, waarbij hij zich richtte op de afzonderlijke elementen in zijn werk. Deze overgang markeerde het begin van zijn experimenten met duurzame materialen zoals hout, gips, steen, glasvezel, Kevlar, roestvrij staal en brons. Gedurende deze periode leverde zijn innovatieve aanpak hem tentoonstellingen op bij vooraanstaande instituten zoals de Arnolfini Gallery in Bristol en de Whitechapel Art Gallery in Londen.
Craggs kenmerkende stijl en groeiende erkenning leidden ertoe dat hij in 1988 de Turner Prize ontving, een mijlpaal die samenviel met zijn vertegenwoordiging van Groot-Brittannië op de Biënnale van Venetië en zijn benoeming tot hoogleraar aan de Kunstakademie Düsseldorf.
In de jaren 90 richtte Cragg zich op twee belangrijke series: "Early Forms" en "Rational Beings". "Early Forms" onderzoekt de transformatie van alledaagse objecten zoals flessen en vaten in abstracte, dynamische sculpturen die biologische vormen zoals cellen en organismen nabootsen. Ondertussen bevat "Rational Beings" sculpturen gemaakt van koolstofvezel en polystyreen, wat Craggs interesse in de wisselwerking tussen geometrische precisie en organische vormen weerspiegelt. Deze werken, geïnspireerd door zijn gebarentekeningen, gebruiken gelaagde schijven om vormen te creëren die de complexiteit van organisch leven oproepen.
Cragg ziet beeldhouwkunst als een manier om te onderzoeken hoe materialen en hun configuraties onze percepties en emoties beïnvloeden. Zijn serie "Early Forms" herformuleert bekende objecten in nieuwe vormen, wat nieuwe emotionele reacties en betekenissen oproept. "Rational Beings" daarentegen onderzoekt het contrast tussen de rationele, geometrische onderbouwing van complexe organische structuren en de emotionele reacties die ze oproepen, waarbij hij benadrukt dat zijn werk niet alleen probeert te begrijpen hoe we eruit zien, maar ook waarom we zijn zoals we zijn.
Belangrijke tentoonstellingen en prijzen
Tony Craggs bekendheid in de kunstwereld werd verstevigd door talrijke tentoonstellingen en prijzen in de jaren 1990 en 2000. Zijn sculpturen werden tentoongesteld in grote instituten zoals de National Gallery in Praag, het Centre Georges Pompidou in Parijs en Tate Liverpool. Zijn innovatieve gebruik van materialen evolueerde naar brons, staal, steen en hout, wat zijn voortdurende verkenning van vorm en techniek weerspiegelt.
Craggs onderscheidingen omvatten de Turner Prize, die hij ontving in 1988, het jaar dat hij Groot-Brittannië vertegenwoordigde op de Biënnale van Venetië. Hij ontving de Shakespeare Prize in 2001, de Piepenbrock Prize for Sculpture in 2002 en de Praemium Imperiale for Sculpture in Tokyo in 2007. Zijn onderscheidingen omvatten ook de Rheinischer Kulturpreis in 2013, de Cologne Fine Art Award in 2012 en de Lifetime Achievement in Contemporary Sculpture Award van het International Sculpture Center in 2017. Hij werd benoemd tot Commandeur in de Orde van het Britse Rijk (CBE) in 2009 en tot Knight Bachelor in 2016, en hij ontving de 1st Class Order of Merit van de Bondsrepubliek Duitsland in 2012.
Craggs onderwijsrollen omvatten hoogleraarschappen aan de Kunstakademie Düsseldorf en de Ecole Nationale Supérieure des Beaux-Arts in Parijs. Zijn tentoonstellingen bestrijken bekende locaties, waaronder het Musée du Louvre in Parijs (2011), CAFA Museum in Beijing (2012) en het Nationaal Museum van Havana (2017). Recente solotentoonstellingen zijn Castle Howard in York (2024), Kunstpalast Düsseldorf (2024) en Houghton Hall in Norfolk (2021). Zijn werk wordt prominent tentoongesteld in buitenruimtes zoals het Nasher Sculpture Center in Dallas en het State Hermitage Museum in St. Petersburg.
Craggs invloed op de hedendaagse beeldhouwkunst is groot. Zijn innovatieve technieken en conceptuele verkenningen hebben tot op de dag van vandaag een grote invloed op het vakgebied.
Selena Mattei
