Ladislas Kijno, urodzony 27 czerwca 1921 r. w Warszawie i zmarły 27 listopada 2012 r. w Saint-Germain-en-Laye, był wybitnym francuskim malarzem znanym ze swojego znaczącego wkładu w ruch sztuki nieformalnej. Po przeprowadzce do Nœux-les-Mines w Pas-de-Calais w 1925 r. ostatecznie osiedlił się w Saint-Germain-en-Laye pod Paryżem w latach 80., gdzie mieszkał przez trzy dekady aż do swojej śmierci. Jego prace pozostają wpływowe w świecie sztuki abstrakcyjnej i nieformalnej.
Biografia artysty: Ladislas Kijno
Ladislas Kijno (1921-2012) był francuskim malarzem znanym ze swojego nowatorskiego wkładu w sztukę współczesną, szczególnie w abstrakcję i malarstwo gestualne. Kijno urodził się w Warszawie, w Polsce, a jego wczesne życie zostało ukształtowane przez zawirowania II wojny światowej, które wpłynęły na jego artystyczną wizję i wrażliwość. Po przeprowadzce do Francji w 1925 r. Kijno z determinacją realizował swoją pasję do sztuki, ostatecznie studiując filozofię, a później uczęszczając do École Nationale Supérieure des Beaux-Arts w Paryżu. Tutaj zetknął się z surrealizmem i abstrakcyjnym ekspresjonizmem, ale szybko wypracował swój własny, charakterystyczny styl, charakteryzujący się dynamicznym pociągnięciem pędzla, odważnymi kolorami i głęboką eksploracją gestu i ruchu.
W latach 50. i 60. Kijno stał się centralną postacią francuskiej sceny artystycznej, będąc pionierem techniki znanej jako „metagrafika”, która polegała na tworzeniu rytmicznych wzorów i faktur poprzez powtarzane gesty na płótnie. Jego prace były nie tylko wizualnie uderzające, ale także głęboko filozoficzne i duchowe, często eksplorując tematy ludzkiego cierpienia, istnienia i poszukiwania sensu. Współpraca Kijno z poetami i pisarzami dodatkowo wzbogaciła jego praktykę artystyczną, łącząc światy sztuk wizualnych i literatury.
Kariera Kijno była naznaczona znaczącymi kamieniami milowymi, w tym udziałem w dekoracji kościoła Assy w 1949 r. u boku znanych artystów, takich jak Henri Matisse i Georges Braque, oraz pierwszą wystawą indywidualną w Paryżu w 1954 r. Pomimo sukcesu Kijno pozostał oddany eksperymentom, nawet spalając 250 własnych obrazów w 1955 r. jako symboliczny akt odnowy. Jego prace były prezentowane na licznych prestiżowych wystawach, w tym na Biennale w Wenecji w 1980 r., a w latach 90. podjął się monumentalnych projektów, takich jak rozeta w katedrze Notre-Dame de la Treille w Lille.
Oprócz osiągnięć artystycznych Kijno aktywnie angażował się w działalność kulturalną i edukacyjną, mentorował młodych artystów i tworzył sztukę odpowiadającą na problemy społeczne i polityczne. Jego spuścizna to nieustanna innowacja i dogłębne badanie kondycji ludzkiej, a jego prace znajdują się w prestiżowych kolekcjach na całym świecie. Kijno zmarł w 2012 r., pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo artystyczne, które nadal inspiruje i rzuca wyzwanie sztuce współczesnej.
Krótka historia ekspresjonizmu abstrakcyjnego
Ekspresjonizm abstrakcyjny pojawił się pod koniec lat 40. jako rewolucyjny ruch artystyczny w malarstwie amerykańskim, szybko stając się dominującym trendem w sztuce zachodniej w latach 50. Jest on przede wszystkim kojarzony z grupą artystów z Nowego Jorku, w tym z takimi ikonicznymi postaciami jak Jackson Pollock, Willem de Kooning, Franz Kline i Mark Rothko. Chociaż zjednoczony pod etykietą ekspresjonizmu abstrakcyjnego, ruch ten obejmował różnorodne style malarskie, z których każdy charakteryzował się różnym stopniem abstrakcji i intensywnością emocjonalną. Centralnym punktem ruchu było skupienie się na osobistej, spontanicznej ekspresji, często przekazywanej za pomocą odważnych, dynamicznych pociągnięć pędzla i eksploracji fizycznych właściwości samej farby. Ta artystyczna wolność przejawiała się w dwóch głównych podejściach: Action Painting, którego przykładem są chaotyczne techniki kapania Pollocka i energiczne pociągnięcia pędzlem de Kooninga, oraz Color Field Painting, charakteryzujące się spokojnymi przestrzeniami koloru Rothko, które wywołują medytacyjną ciszę. Pomimo korzeni we wcześniejszych europejskich ruchach awangardowych i wpływu surrealistycznego automatyzmu, ekspresjonizm abstrakcyjny był wyraźnie amerykański, oznaczając przesunięcie centrum światowej sceny artystycznej z Paryża do Nowego Jorku w okresie powojennym. Wpływ ruchu był głęboki, ponieważ nie tylko zdefiniował na nowo możliwości malarstwa, ale także wpłynął na późniejsze formy sztuki, ustanawiając dziedzictwo innowacji i głębi emocjonalnej, które nadal rezonuje w świecie sztuki.
Kompozycja (1960) Ladislasa Kijno
Ladislas Kijno, Kompozycja, 1960. Malarstwo.
Composition (1960) Ladislasa Kijno jest uderzającym przykładem abstrakcyjnego i gestualnego stylu malarstwa artysty. Dzieło charakteryzuje się dynamicznymi pociągnięciami pędzla i odważną paletą kolorów zdominowaną przez czerń, żółć i czerwień. Kompozycja zawiera warstwowe poziome pasy koloru, z grubymi, niemal agresywnymi czarnymi pociągnięciami przecinającymi się z żywymi żółtymi i czerwonymi liniami. Zastosowanie tych mocnych kolorów i intensywnych, powtarzających się gestów tworzy rytmiczny wzór, który jest zarówno wizualnie przyciągający uwagę, jak i przywodzący na myśl charakterystyczną technikę Kijno. Ogólny efekt obrazu to ruch i energia, ponieważ kolory i tekstury wydają się pulsować i wibrować na płótnie. Wzajemne oddziaływanie światła i ciemności, wraz z kontrastem między solidnymi czarnymi formami a bardziej płynnymi, półprzezroczystymi warstwami żółci i czerwieni, nadaje kompozycji poczucie głębi i złożoności. Ta praca ilustruje eksplorację abstrakcyjnych form przez Kijno i jego zainteresowanie emocjonalnymi i filozoficznymi wymiarami malarstwa.
Dziedzictwo Ladislasa Kijno jako pioniera sztuki abstrakcyjnej i nieformalnej pozostaje wpływowe długo po jego śmierci. Dzięki innowacyjnym technikom i głębokiemu zaangażowaniu filozoficznemu w swoją pracę Kijno przesunął granice sztuki współczesnej, pozostawiając niezatarty ślad w świecie artystycznym. Jego eksploracja gestu, ruchu i koloru, ucieleśniona w takich dziełach jak „Kompozycja (1960)”, nadal inspiruje artystów i miłośników sztuki. Gdy zastanawiamy się nad jego wkładem, staje się jasne, że praca Kijno wykracza poza czas, ucieleśniając nieustanne dążenie do ekspresji artystycznej i głębokie badanie kondycji ludzkiej, która definiuje jego twórczość.
Selena Mattei
