Kluczowe punkty
- Dana Schutz jest amerykańską malarką mieszkającą w Brooklynie w Nowym Jorku, znaną z wyobraźniowej i pełnej emocji twórczości figuratywnej.
- Jest powszechnie uważana za jedną z najbardziej wpływowych amerykańskich malarek XXI wieku.
- Schutz znana jest ze swojego gestykulacyjnego, figuratywnego stylu, który charakteryzuje się wyrazistymi kolorami, intensywnością emocji i kompozycjami opartymi na narracji.
- Jej twórczość łączy surrealizm, ekspresjonizm i elementy absurdu, często przedstawiając groteskowe i przesadzone postacie.
- Zamiast realizmu, Schutz maluje prawdy emocjonalne i psychologiczne, konfrontując widzów z tematami wrażliwości, chaosu i kondycji ludzkiej.
Zniekształcone prawdy: surowa moc pędzla Dany Schutz
Dana Schutz (ur. 1976 w Livonia, Michigan) jest amerykańską malarką, mieszkającą w Brooklynie w Nowym Jorku, znaną z gestykulacji i figuratywnych dzieł, które często zaczynają się od określonego tematu lub scenariusza narracyjnego.
Powszechnie uważana za jedną z najbardziej wpływowych amerykańskich malarek XXI wieku, Schutz jest ceniona za odważną paletę barw, nacechowane emocjonalnie postacie i nieustraszone podejście do opowiadania historii. Jej prace łączą surrealizm, ekspresjonizm i współczesną absurdalną wrażliwość, co skutkuje niepokojącymi, ale fascynującymi kompozycjami.
Schutz kwestionuje zarówno tradycyjne normy malarskie, jak i oczekiwania społeczne. Jej postacie — często groteskowe, przesadzone i zniekształcone — ucieleśniają wrażliwość i surowe emocje. Zamiast dążyć do realizmu, maluje emocjonalne prawdy, zmuszając widzów do zaangażowania się w bałagan, humor i kruchość ludzkiego doświadczenia.
Od fantastycznych scen po intensywne przedstawienia stanów emocjonalnych, jej prace opierają się komfortowi. Poprzez zniekształcenia i żywe kolory, Schutz eksploruje tematy tożsamości, napięcia psychologicznego i dynamiki społecznej, zyskując zarówno uznanie krytyków, jak i kontrowersje.
Jej obraz „Civil Planning” (2004), niegdyś będący częścią kolekcji konsultanta ds. zarządzania Davida Teigera, a obecnie związany z Fundacją Teigera, został sprzedany za 2 miliony dolarów na aukcji Sotheby's w Nowym Jorku, ustanawiając rekord w historii artystki.
Narodziny wizji Schutza
Wczesne obrazy Dany Schutz cechowała bogata wyobraźnia i eksperymentalny duch. Będąc jeszcze na studiach podyplomowych na Uniwersytecie Columbia, opracowała „Frank from Observation” (2002), fikcyjną opowieść, w której była ostatnią malarką na Ziemi, a Frank, jej jedyny temat, był ostatnim mężczyzną. W tej serii badała akt obserwacji i tworzenia w absurdalnych, odizolowanych warunkach.
Prace te pokazały unikalną mieszankę fikcji i figuracji, jaką stosowała Schutz, kładąc podwaliny pod jej karierę. Używała kreskówkowego, ale psychologicznie intensywnego stylu, który wzbudzał empatię, a jednocześnie zachowywał poczucie surrealistycznego oderwania. Jej gotowość do malowania z wymyślonych scenariuszy nadała jej wczesnym pracom świeżość i swobodę rzadko spotykaną w malarstwie figuralnym po tysiącleciu.
Po „Frank from Observation” kontynuowała tworzenie zbioru prac, które równoważyły wizualną przesadę z ciężarem konceptualnym. Jej seria z 2004 r. „Self-Eaters”, przedstawiająca postacie konsumujące części samych siebie, była metaforyczną eksploracją samozniszczenia, autonomii i produkcji artystycznej — wzmacniając jej reputację w zakresie używania groteskowych obrazów do wyrażania egzystencjalnych tematów.
Malarstwo na krawędzi: chaos, humor i złożoność człowieka
Wraz ze wzrostem reputacji Schutz rosła ambicja i złożoność jej prac. Stała się znana z konfrontacji z trudnymi emocjami i tematami tabu, zawsze filtrowanymi przez odrębny styl malarski — kolorowy, gwałtowny i żywy. Jej płótna często przedstawiają wiele postaci uwikłanych w niejednoznaczne relacje, eksplorujących osobiste, społeczne i psychologiczne wstrząsy.
Schutz nie stroni od przedstawiania traumy, dyskomfortu czy absurdu. Na przykład jej obraz „Pływanie, palenie, płacz” (2009) przedstawia kobietę wykonującą wiele zadań naraz, w tym emocjonalne i fizyczne ekstrema życia. Te wielowarstwowe sceny mają przedstawiać stany wewnętrzne jako zewnętrzny chaos — cechę charakterystyczną podejścia Schutz do figuracji. Jej pociągnięcia pędzlem i dobór kolorów wzmacniają emocjonalną treść każdego dzieła.
Mimo okazjonalnej krytyki Schutz pozostała wierna swojej wizji. W wywiadach podkreśla znaczenie wolności wyobraźni i prawa artysty do angażowania się w trudne tematy. Jej kariera rozwijała się na granicy kontrowersji i pochwał, a każda nowa seria prac jeszcze bardziej umacniała jej pozycję jako ważnej postaci w trwającej dyskusji na temat tego, co malarstwo może — i powinno — robić.
Znane dzieła
Jednym z jej najbardziej znanych i omawianych obrazów jest „Open Casket” (2016), portret oszpeconej twarzy Emmetta Tilla. Stworzone na Biennale Whitney w 2017 r. dzieło spotkało się z ostrą krytyką za sposób, w jaki ujmuje traumę rasową i pytania o reprezentację kulturową. Niektórzy krytycy i artyści domagali się jego usunięcia, podczas gdy inni bronili prawa Schutz do ekspresji artystycznej. Dzieło stało się piorunochronem dla debat na temat rasy, historii i sztuki.
Pomimo kontrowersji „Open Casket” jest głęboko przemyślanym dziełem — emocjonalnie powściągliwym w porównaniu do jej zwykłego stylu, namalowanym w stonowanych tonach i małej skali. Schutz wyjaśniła, że dzieło nie miało przemawiać w imieniu innych, ale było jej osobistym wyrazem żalu i przerażenia. Wydarzenie to stanowiło punkt zwrotny w jej karierze, pokazując zarówno ograniczenia, jak i siłę reprezentacji w sztuce współczesnej.
Inne godne uwagi prace to „Face Eater” (2004), „How We Would Give Birth” (2007) i „Shaking Out the Bed” (2015). Każdy obraz przedstawia świat, w którym granica między wyobraźnią a rzeczywistością zaciera się. Te obrazy nie są jedynie symboliczne; są performatywne, zapraszają widzów do przestrzeni, w której zderzają się emocje, historia i absurd.
Wystawy i kolekcje
Dana Schutz była prezentowana na licznych znanych wystawach na całym świecie. Jej wczesne wystawy indywidualne w Zach Feuer Gallery w Nowym Jorku oznaczały jej wejście na scenę sztuki komercyjnej, podczas gdy udział w ważnych wystawach grupowych, takich jak Biennale w Wenecji (2003, 2013) i Whitney Biennial (2017), umocnił jej uznanie instytucjonalne. Jej wystawa indywidualna z 2018 r. „Imagine Me and You” w Institute of Contemporary Art w Bostonie wykazała jej opanowanie skali, narracji i ekspresyjnego potencjału malarstwa.
Wśród wystaw indywidualnych Schutza znajdują się: SITE Santa Fe (2005); Rose Art Museum (2006), które później przeniosło się do Museum of Contemporary Art w Cleveland; Douglas Hyde Gallery w Dublinie w Irlandii (2010); Museo d'Arte Moderna e Contemporanea di Trento e Rovereto we Włoszech (2010); Neuberger Museum of Art w Purchase w Nowym Jorku (które w 2011 r. przeniosło się do Miami Art Museum i Museum of Contemporary Art w Denver); The Hepworth Wakefield w Wielkiej Brytanii (2013); Kestnergesellschaft w Hanowerze w Niemczech (2014); Institute of Contemporary Art w Bostonie (2017); a także „Eating Atom Bombs” w Transformer Station w Cleveland Museum of Art (2018).
Wystawy takie jak „Eating Atom Bombs” (2020) pokazały, że Schutz nadal reaguje na współczesne lęki – niestabilność polityczną, osobistą izolację i zbiorowy strach – nie porzucając swojego charakterystycznego stylu. Z każdym nowym dziełem potwierdza swoją rolę jako malarki, która nie tylko odzwierciedla świat, ale także go na nowo wymyśla przez niezwykle wyobraźniową soczewkę.
Jej prace można było również oglądać na wystawach zbiorowych w takich miejscach, jak Biennale w Wenecji, Biennale w Pradze, MoMA PS1 w Nowym Jorku, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Whitney Museum of American Art, Moderna Museet w Sztokholmie, New Museum w Nowym Jorku, Kunsthaus w Zurychu, Ballroom Marfa w Teksasie i Musée Rath w Genewie.
Jej obrazy znajdują się w stałych kolekcjach Museum of Modern Art (MoMA), Whitney Museum of American Art, Solomon R. Guggenheim Museum, Metropolitan Museum of Art, Museum of Contemporary Art Los Angeles i Los Angeles County Museum of Art.
Jej obecność ma zasięg międzynarodowy, a jej dzieła można oglądać m.in. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w San Francisco, Instytucie Sztuki Współczesnej w Bostonie i Muzeum Sztuki w Tel Awiwie, co podkreśla jej znaczący globalny wpływ i uznanie w sztuce współczesnej.
Często zadawane pytania
Kim jest Dana Schutz?
Dana Schutz jest jedną z najwybitniejszych współczesnych malarek amerykańskich, znaną z pełnych emocji, żywych kolorów obrazów figuralnych, które często podejmują tematy surrealistyczne, groteskowe lub psychologicznie intensywne.
Jaki był jej przełomowy serial?
Przełomowym cyklem jej twórczości był „Frank from Observation” (2002), w którym namalowała fikcyjną postać mężczyzny — ostatniego na Ziemi — łącząc w sobie wyobraźnię, humor i umiejętności malarskie.
Jakie tematy Dana Schutz często podejmuje w swojej sztuce?
Schutz często podejmuje tematy takie jak izolacja, przemiana ciała, niepokój, absurd, napięcie społeczne i wewnętrzne stany emocjonalne, wszystkie oddane poprzez ekspresyjne figuracje.
Dlaczego jej obraz „Otwarta trumna” był kontrowersyjny?
„Open Casket” (2016), dzieło przedstawiające Emmetta Tilla, wywołało kontrowersje ze względu na ukazanie traumy czarnoskórej osoby przez białego artystę, wywołując szerszą debatę na temat rasy, reprezentacji i odpowiedzialności artystycznej.
Jaki jest styl artystyczny Schutza?
A: Jej styl łączy ekspresyjne pociągnięcia pędzlem, żywe kolory i zniekształcone lub przesadzone postacie ludzkie. Czerpie z niemieckiego ekspresjonizmu, surrealizmu i współczesnego realizmu psychologicznego.
W jakich ważnych instytucjach można znaleźć jej prace?
Jej obrazy znajdują się w stałych kolekcjach głównych instytucji, takich jak MoMA, Whitney Museum, Guggenheim i Museum of Contemporary Art w Los Angeles. Często wystawia również w galeriach i na międzynarodowych biennale.
Czy Dana Schutz nadal tworzy nowe dzieła?
Tak, Schutz nadal aktywnie angażuje się w tworzenie nowych obrazów i wystawianie ich na arenie międzynarodowej. Jej ostatnie prace nadal odzwierciedlają obecne niepokoje społeczne i polityczne z jej charakterystyczną intensywnością.
Selena Mattei
