Willem Kentridge:

Belangrijkste punten

• Een unieke animatietechniek : Kentridge is beroemd om zijn animatiefilm, realiseert annulering en wijziging van een unieke weergave, waardoor een beeld ontstaat van de beweging die herinneringen en transformaties oplevert.

• Politieke kunst en sociale impegno : Cresciuto in een familie van anti-apartheidsgezinden, de aanklacht tegen de eredità van het kolonialisme, de sociale en de complete geschiedenis van Zuid-Afrika, met dichterlijke en metaforische benaderingen.

• Multidisciplinair : Er wordt gespeeld op het gebied van film, theater, opera, scultura, arazzi en muurschilderingen. De belangrijkste opera's zijn The Magic Flute en Wozzeck , geïntegreerde animatie en live-uitvoering.

• Riconoscimento Globale : Het werk is een van de grootste musea van de wereld (MoMA, Tate, Louvre) en heeft prestigieuze prijzen gekregen, waaronder de Kyoto-prijs, de Dan David-prijs en de Laurence Olivier Award.

• Influenza en succesvolle commerciële reclame : een artiest die in Sudafrica wordt aangeboden, verkoopt meer dan 1 miljoen dollar en presenteert een deel van de eerste pianogalerij door Hauser & Wirth.

William Kentridge (geb. 1955) is een Zuid-Afrikaanse kunstenaar die bekendstaat om zijn prenten, tekeningen en handgetekende animatiefilms. In de jaren negentig kreeg hij erkenning voor animaties die hij maakte door tekeningen te filmen, te bewerken en opnieuw te filmen – zo ontstonden gelaagde, evoluerende beelden. Hij werkt ook in het theater en de opera, waarbij hij beeldende kunst combineert met multimedia-performances.

William Kentridge: De kunstenaar die in beweging tekent

William Kentridge (geb. 28 april 1955) is een gerenommeerd Zuid-Afrikaans kunstenaar wiens verbeeldingsrijke werk een brug slaat tussen tekenen, animatie, theater en film. Hij wordt vooral geprezen om zijn unieke techniek van handgetekende animatie, ontwikkeld in de jaren 90: een proces waarbij hij een houtskooltekening filmt, deze uitwist en bewerkt, en vervolgens opnieuw filmt – frame voor frame. Elke transformatie duurt een kwart seconde tot twee volle seconden op het scherm, waardoor beelden tot leven komen die zich voor je ogen ontwikkelen. Deze evoluerende, gelaagde tekeningen – die lijken op visuele palimpsesten – worden niet alleen in zijn films gebruikt, maar ook tentoongesteld als zelfstandige kunstwerken.

Kentridges creativiteit reikt veel verder dan papier en scherm. Hij heeft baanbrekende theaterproducties ontworpen en geregisseerd – van toneelstukken tot opera's – waarbij hij tekenkunst, poppenspel, video en geluid combineert tot multimedia-ervaringen. Zijn rollen varieerden van art director tot fulltime regisseur, waarbij hij samenwerkte met artiesten en makers van over de hele wereld om theater te transformeren tot levende beeldende kunst.

Geboren in Johannesburg in een Joods gezin dat zich sterk maakte voor mensenrechten, groeide Kentridge op te midden van recht en activisme. Zijn ouders, Sydney Kentridge en Felicia Geffen, waren vooraanstaande advocaten die anti-apartheidsactivisten verdedigden. Deze omgeving droeg bij aan zijn levenslange interesse in politiek, geschiedenis en de kracht van beeld om reflectie en verandering teweeg te brengen.

Zijn formele opleiding begon aan de King Edward VII School in Johannesburg, en op achtjarige leeftijd verkende hij al de expressieve mogelijkheden van houtskool – een medium dat later een groot deel van zijn visuele taal zou bepalen. Zijn vroege artistieke experimenten waren zo belangrijk dat er in 2016 een volledige oeuvrecatalogus verscheen die zich uitsluitend op zijn jeugdwerk richtte – een zeldzame eer.

Kentridge behaalde een diploma Politicologie en Afrikaanse Studies aan de Universiteit van Witwatersrand, gevolgd door een diploma Schone Kunsten aan de Johannesburg Art Foundation. Begin jaren 80 verhuisde hij naar Parijs om theater en mime te studeren aan de befaamde L'École Internationale de Théâtre Jacques Lecoq. Zijn doel was acteur te worden – een droom die, zoals hij later humoristisch toegaf, in duigen viel door zijn gebrek aan talent:

"Ik had het geluk dat ik op de toneelschool ontdekte dat ik zo slecht was als acteur... Ik werd gedegradeerd tot kunstenaar, en daar heb ik vrede mee."

Desondanks liet zijn tijd in de theaterwereld een blijvende indruk achter. Tussen 1975 en 1991 was hij nauw betrokken bij de Junction Avenue Theatre Company in Johannesburg, waar hij rollen als acteur en regisseur vervulde. Tegelijkertijd werkte hij in de jaren 80 als art director aan diverse televisieproducties, waarbij hij visuele storytelling bleef combineren met performance.

Biografische context en artistiek perspectief

William Kentridge, een Zuid-Afrikaanse kunstenaar van Joodse afkomst, positioneert zichzelf vaak als een afstandelijke observator van de complexe geschiedenis van het land. Geboren als zoon van vooraanstaande anti-apartheidsadvocaten, ontwikkelde Kentridge een sociaalbewuste artistieke blik. Inzicht in de sociaal-politieke achtergrond van Zuid-Afrika is essentieel om de thema's in zijn werk, die de erfenis van kunstenaars als Francisco Goya en Käthe Kollwitz weerspiegelen, volledig te begrijpen.

Kentridges kunst combineert expressionistische technieken met emotionele directheid. Zijn gebruik van ruwe lijnen, beperkte kleurenpaletten en gefragmenteerde composities roept een viscerale reactie op. Deze elementen weerspiegelen vaak ongemak, kwetsbaarheid en onopgeloste spanning – en nodigen uit tot intuïtieve, niet alleen analytische, interpretaties.

Zijn werk verwijst regelmatig naar de erfenis van ongelijkheid in Zuid-Afrika. In Casspirs Full of Love bijvoorbeeld, krijgt een ogenschijnlijk abstracte compositie politieke lading door de lokale context: de casspir, een gemilitariseerd voertuig voor oproerbeheersing, wordt een symbool van staatsgeweld, verhuld door eufemistische taal.

Kentridges carrière begon in de jaren zeventig met monotypes ( Pit- serie) en etsen ( Domestic Scenes ). Tekenen blijft een centrale rol spelen in zijn werk. In latere projecten, zoals Ubu Tells the Truth (1996-1997), verbindt hij historische beelden met hedendaagse politieke verhalen, waarmee hij reflecteert op de Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie.

Tussen 1989 en 2003 creëerde Kentridge 9 Drawings for Projection , een serie handgetekende animaties met opeenvolgende houtskooltekeningen op één vel papier. Personages zoals Soho Eckstein en Felix Teitlebaum belichamen emotionele en politieke dualiteiten. Zijn op uitwissen gebaseerde animatietechniek benadrukt herinnering, verlies en het verstrijken van de tijd, waardoor de restanten van de geschiedenis zichtbaar worden.

Kentridge regisseerde en ontwierp opera's zoals Die Zauberflöte , Die Neus en Wozzeck , waarin hij animatie, poppenspel en politiek commentaar integreerde. Zijn enscenering van Lulu in 2015 bij de Metropolitan Opera werd lovend ontvangen. In 2023 ontving hij de Laurence Olivier Award voor Sybil in het Barbican.

Sinds 2001 werkt Kentridge samen met Stephens Tapestry Studio om zijn tekeningen van schaduwfiguren te vertalen naar mohair wandkleden. Zijn sculpturen omvatten onder andere Fire Walker (2009, Johannesburg) en Il cavaliere di Toledo (2012, Napels). De Rebus -serie (2013) onderzoekt de perceptie door middel van bronzen vormen die de betekenis veranderen, afhankelijk van het perspectief van de kijker.

Zijn grootste openbare kunstwerk, Triumphs and Laments (2016), is een 550 meter lange muurschildering langs de Tiber in Rome. Gemaakt met behulp van reverse graffiti-technieken, toont het meer dan 80 figuren uit mythologische en historische verhalen en werd het ingeleid met een live-uitvoering met muziek en schaduwspel.

Persoonlijk leven

Kentridge is getrouwd met Anne Stanwix, een reumatoloog, en ze hebben drie kinderen. Hij is een derdegeneratie-Zuid-Afrikaan van Litouws-Joodse afkomst en de zoon van prominente juristen en mensenrechtenactivisten Sydney en Felicia Kentridge.

Filmografie: Experimentele animatie en visueel vertellen

William Kentridge staat internationaal bekend om zijn karakteristieke animatiefilms, die vaak politiek commentaar combineren met poëtische beelden. Zijn bekendste serie, Drawings for Projection (1989-2011), bestaat uit handgetekende animaties, gemaakt door opeenvolgende houtskooltekeningen en uitgommen op hetzelfde vel papier. Bekende werken uit deze en andere periodes zijn onder andere:

• 1989 – Johannesburg, 2e grootste stad na Parijs

• 1990 – Monument

• 1991 – Mijn ; Nuchterheid, obesitas en ouder worden

• 1994 – Felix in ballingschap

• 1996 – Geschiedenis van de hoofdklacht

• 1996–97 – Ubu vertelt de waarheid (gerelateerd aan de Waarheids- en Verzoeningscommissie van Zuid-Afrika)

• 1998 – Wegen... en willen

• 1999 – Stereoscoop ; Schaduwprocessie

• 2001 – Medicijnkist

• 2003 – Getijdentabel ; Reis naar de maan ; Automatisch schrijven

• 2009 – Kentridge en Dumas in gesprek

• 2011 – Andere gezichten

• 2015 – Notities voor een modelopera

• 2022 – Zelfportret als koffiepot

Zijn films werden vertoond op het filmfestival van Cannes in 2004.

Grote tentoonstellingen en retrospectieven

Kentridges werk is onderwerp geweest van talloze solotentoonstellingen bij toonaangevende kunstinstellingen wereldwijd, waaronder:

• 1997-2003 - Documenta X (1997), Biënnale van São Paulo (1998), Biënnale van Venetië (1999), Carnegie International (1999), Bienal de la Habana (2000), en solotentoonstellingen in The Drawing Center (New York), MACBA (Barcelona) en Goodman Gallery (Johannesburg).

• 2004–2010 – Grote retrospectieven in onder andere het Metropolitan Museum of Art (New York), Musée d'art Contemporain (Montreal), Museum of Contemporary Art (Chicago), MoMA (New York), Jeu de Paume en het Louvre (Parijs).

• 2011–2015 - Tentoonstellingen in Jeruzalem, Moskou, Boedapest, Amsterdam, Rome en São Paulo.

• 2016–2020 – Thick Time (Whitechapel Gallery, Londen; Louisiana Museum, Denemarken; Museum der Moderne, Salzburg) en grootschalige tentoonstellingen in Sydney, Brugge en Oaxaca.

• 2020–2024 – Retrospectieven in Barcelona (CCCB), Kaunas (Litouwen), Londen (Royal Academy), Taipei Fine Arts Museum en Sharjah Art Foundation.

Collecties en aanwinsten

De werken van Kentridge zijn opgenomen in belangrijke internationale collecties, waaronder:

• Het Museum voor Moderne Kunst (New York)

• De Tate Modern (Londen)

• Het San Francisco Museum of Modern Art

• Het Metropolitan Museum of Art (New York)

• Honolulu Museum of Art

• George Eastman Museum (beheerder van het archief en de digitale werken van Kentridge)

The Refusal of Time (2012) werd gezamenlijk aangekocht door de Met en SFMOMA.

Erkenning en prijzen

Kentridge heeft talrijke nationale en internationale onderscheidingen ontvangen:

• Jaren 1980-1990 – Red Ribbon Award voor korte fictie (1982), Standard Bank Young Artist Award (1987), Carnegieprijs (1999)

• Jaren 2000 – Goslarer Kaiserring (2003), eredoctoraat van de Universiteit van de Witwatersrand (2004), Jesse L. Rosenberger-medaille (2006)

• 2010-2020 - Kyoto-prijs (2010), Dan David-prijs (2012), Commandeur des Arts et des Lettres (2013), eredoctoraten van de Vrije Universiteit Brussel (2021), Columbia University (2022) en de International Folkwang Prize (2024)

Zijn Five Themes- tentoonstelling werd in 2009 opgenomen in de "Top 100" van Time Magazine en won de AICA-prijs voor beste monografische museumshow.

Ook gaf hij de prestigieuze Charles Eliot Norton Lectures aan Harvard (2012) en werd datzelfde jaar verkozen tot lid van de American Philosophical Society.

Marktaanwezigheid en vertegenwoordiging

William Kentridge is een van de commercieel meest succesvolle kunstenaars van Zuid-Afrika. Zijn werken worden wereldwijd voor hoge prijzen verkocht:

• Een houtskooltekening is verkocht voor £250.000

• In 2013 bracht een bronzen beeld $1,5 miljoen op bij Sotheby's New York

• In 2018 werd een recordbedrag van R6,6 miljoen (~$320.000) opgehaald bij Aspire Art Auctions in Johannesburg

Kentridge wordt momenteel vertegenwoordigd door Hauser & Wirth , Goodman Gallery en Lia Rumma Gallery . Eerder werkte hij van 1999 tot 2024 bij Marian Goodman Gallery .

❓ Veelgestelde vragen: William Kentridge

Wie is William Kentridge?

Een Zuid-Afrikaanse kunstenaar die bekend staat om zijn houtskoolanimaties, politiek geëngageerde tekeningen en experimentele theater- en operaproducties.

Wat is uniek aan zijn animatiestijl?

Hij animeert door herhaaldelijk een enkele houtskooltekening te veranderen en opnieuw te filmen , waardoor er zichtbare sporen van eerdere tekeningen achterblijven. Zo benadrukt hij de herinnering, verandering en vergankelijkheid.

Wat zijn de beroemdste films van Kentridge?

• 9 Tekeningen voor Projectie- serie (1989–2011)

• Ubu vertelt de waarheid

• Felix in ballingschap

• Getijdentabel

• Aantekeningen voor een modelopera

Is zijn werk politiek?

Ja. Zijn kunst gaat vaak over apartheid, sociale onrechtvaardigheid, geschiedenis en identiteit , waarbij hij eerder metaforen en allegorieën gebruikt dan direct commentaar.

Heeft Kentridge ook buiten het tekenen gewerkt?

Absoluut. Hij regisseerde opera's , ontwierp decors , maakte wandtapijten , sculpturen en zelfs muurschilderingen in de openbare ruimte , zoals Triomfen en Klaagliederen in Rome.

Waar kan ik zijn werk zien?

Zijn werken zijn te zien in topmusea zoals het MoMA , Tate Modern , het Metropolitan Museum of Art en het SFMOMA . Grote tentoonstellingen reizen nog steeds over de hele wereld.

Wat is “De Weigering van Tijd”?

Een grootschalige video- en geluidsinstallatie die tijd, kolonialisme en wetenschap onderzoekt, gezamenlijk aangekocht door het Met en SFMOMA.

Is hij nog actief?

Ja. Vanaf 2024 is hij nog steeds creatief actief met doorlopende tentoonstellingen, nieuwe werken en vertegenwoordiging door grote galerieën.