Moskovtchenko, Autoportrait , schilderij 46 cm × 38 cm , 2017, via Wikipedia.
Michel Moskovtchenko, geboren op 6 januari 1935 in Tarare (Rhône), is een veelzijdige kunstenaar wiens creatieve reis zich uitstrekt over schilderen, beeldhouwen, tekenen en graveren. Moskovtchenko's artistieke evolutie, die zich vanaf 1953 in Lyon vestigde en later sinds 1960 van Roussillon (Vaucluse) zijn thuis maakte, weerspiegelt een diepe betrokkenheid bij zowel stedelijke als landelijke landschappen, waarbij hij invloeden uit zijn vroege stedelijke opvoeding vermengt met de serene schoonheid van zijn latere omgeving in de Vaucluse. Zijn werken worden gevierd vanwege hun expressieve diepgang en technisch meesterschap, en belichamen een levenslange verkenning van vorm, kleur en verhaal binnen de rijken van de beeldende kunst.
Biografie van de kunstenaar: Michel Moskovtchenko
Michel Moskovtchenko, geboren op 6 januari 1935 in Tarare (Rhône), werd beïnvloed door zijn Russische vader, arts en moeder, Franse pianiste-schilder. Toen hij opgroeide in Violay (Loire), werd hij omringd door kunst en muziek, wat zijn vroege creativiteit bevorderde. Zijn interesse in grafiek begon op de basisschool met de Freinet-methode. Na zijn studie aan het Collège moderne et techniek de Tarare en het volgen van avondtekenlessen, werkte hij als tekenaar in Lyon terwijl hij de École nationale supérieure des beaux-arts bezocht. Gedurende deze tijd sloot hij vriendschappen met opmerkelijke kunstenaars en culturele figuren.
Tussen 1954 en 1956 reisde Moskovtchenko door Europa om graveermeesters te studeren. Hij vestigde zich in Roussillon (Vaucluse) in 1960, waar hij zich aanvankelijk concentreerde op tekenen voordat hij met de hulp van de Duitse kunstenaar Hans Hermann Steffens overging op het etsen. Zijn eerste solotentoonstelling was in Lyon in 1961. Uitgebreide reizen naar plaatsen als Sicilië, Spanje, Noord-Afrika en Schotland hadden een grote invloed op zijn werk. De Hoggar-regio inspireerde een aanzienlijke reeks gravures die op de FIAC van 1983 werden tentoongesteld. Moskovtchenko onderzocht ook nieuwe technieken en leidde prentkunstworkshops bij verschillende culturele instellingen.
Vanaf 1998 deelde hij zijn leven met beeldhouwer Colette Fizanne. Zijn kunst, vaak omschreven als ‘artistieke geologie’, weerspiegelt een fascinatie voor de texturen en vormen van de natuur. Kunsthistoricus Jan de Maere en criticus Jean Clair beschouwen hem als een leidende figuur in de Franse Nouvelle subjectivité-beweging. Zijn motieven, die bekend staan om hun complexiteit en intensiteit, brengen een gevoel van menselijke eindigheid en de rauwe kracht van de natuur over.
Gordes-et-le-Bastidon (1960) van Michel Moskovtchenko
Michel Moskovtchenko, Gordes-et-le-Bastidon , 1960. Tekening, op papier, pen en Oost-Indische inkt, 32,5 cm x 49,6 cm.
Gordes-et-le-Bastidon is een figuratieve landschapstekening van Michel Moskovtchenko, gemaakt in 1960. Met pen en Oost-Indische inkt legt Moskovtchenko minutieus het dorp Gordes vast, gezien vanaf het plateau van Cabiscol. Het kunstwerk toont een gedetailleerde weergave van het dorp met zijn huizen genesteld tussen de bomen en tegen een achtergrond van bergen, wat de serene en pittoreske aard van de regio benadrukt. De tekening toont Moskovtchenko's vaardigheid in het weergeven van ingewikkelde details en texturen en biedt een kijkje in de rustige en tijdloze charme van Gordes.
Nancy: 2 Poses à Apt (1993) van Michel Moskovtchenko
Michel Moskovtchenko , Nancy: 2 Poses à Apt, 1993. Tekening, anders , 56 cm x 40 cm.
Nancy: 2 Poses à Apt is een meeslepende tekening van Michel Moskovtchenko, gemaakt in 1993. Dit suggestieve stuk is uitgevoerd in houtskool op gekleurd papier en biedt een rijke en gestructureerde achtergrond die diepte aan het kunstwerk toevoegt. De tekening toont twee vrouwelijke silhouetten, die twee vrouwen in verschillende poses voorstellen. De ene figuur is van voren afgebeeld en straalt een gevoel van openheid en kwetsbaarheid uit, terwijl de andere van achteren wordt bekeken, wat een contrasterend perspectief biedt dat de rondingen en contouren van de vrouwelijke vorm benadrukt. Deze dualiteit biedt een uitgebreide studie van het vrouwelijk lichaam vanuit verschillende invalshoeken, waarbij Moskovtchenko's scherpe observatievaardigheden en zijn vermogen om de essentie van zijn onderwerpen vast te leggen, worden getoond. Het voor deze tekening gebruikte getinte papier, dat aanvankelijk door de drukker werd afgewezen, voegt een extra laag van intriges en karakter toe aan het stuk. Het papier bevat twee verschillende watermerken, waarvan er één op interessante wijze een vrouw afbeeldt die in een halve maan zit, wat een subtiele, bijna etherische kwaliteit aan de compositie toevoegt. Deze watermerken versterken niet alleen de visuele aantrekkingskracht van de tekening, maar dragen ook bij aan de verhalende diepte ervan, waardoor kijkers worden uitgenodigd om na te denken over de verhalen achter deze markeringen en hun verband met de afgebeelde figuren. Moskovtchenko's gebruik van houtskool maakt een scala aan toonvariaties mogelijk, van diep, fluweelachtig zwart tot delicate, fluisterachtige grijstinten, waardoor een dynamisch samenspel van licht en schaduw ontstaat. Deze techniek benadrukt de anatomische precisie en artistieke gevoeligheid waarmee hij de menselijke vorm benadert.
La Porte I ( 1986) van Michel Moskovtchenko
Michel Moskovtchenko, La Porte I , 1986. Olieverfschilderij, 46 cm x 33 cm.
La Porte I , geschilderd door Michel Moskovtchenko in 1986, is een suggestief abstract olieverfschilderij dat kijkers uitnodigt tot een fantasierijke verkenning van zowel binnen- als buitenruimtes. De compositie bevat wat lijkt op een open raam, waardoor je vaag hints van de buitenwereld kunt onderscheiden. Abstracte vormen suggereren de aanwezigheid van de oceaan en huizen, weergegeven op een manier die hun exacte aard aan de verbeelding van de kijker overlaat, waardoor ze betrokken worden bij een persoonlijke interpretatie van de scène. In de kamer heeft Moskovtchenko een subtiel beschilderde vaas op een hangende plank aan de zijkant geplaatst. Dit element voegt een tastbaar tintje toe aan de verder abstracte omgeving, waardoor de compositie een vleugje huiselijke vertrouwdheid krijgt. De combinatie van het abstracte buitenaanzicht en het gedetailleerde interieurobject creëert een dynamische spanning binnen het schilderij, waardoor kijkers worden aangezet om na te denken over de relatie tussen de interne en externe wereld. Moskovtchenko's gebruik van olieverf zorgt voor een rijk samenspel van kleuren en texturen, waardoor de abstracte kwaliteit van het stuk wordt versterkt en tegelijkertijd diepte en complexiteit wordt geboden. De kijker wordt aangemoedigd om na te denken over wat er achter het raam ligt, waarbij hij zijn verbeelding de details laat invullen die door de abstracte vormen van het schilderij worden gesuggereerd.
Iconische kunstwerken
Het oeuvre van Michel Moskovtchenko omvat een breed scala aan thema's en locaties, waarbij elke serie zijn kenmerkende stijl en evoluerende artistieke visie laat zien. Zijn vroege werken van 1949 tot 1953, Paysages et arbres autour de Tarare , leggen de serene landschappen en bomen van zijn geboorteplaats vast. Tussen 1956 en 1958 inspireerden zijn reizen Les Voyages, les musées, de Grote Markt van Brussel en Les Bateaux: Le Pirée, Schéveningue , en weerspiegelden zijn indrukken van verschillende Europese steden en havens. In de periode van 1965 tot 1969 schilderde hij de Les Hameaux en ruine en Provence en Les Hurdes en Espagne , waarbij hij zich concentreerde op landelijk verval en grimmige landschappen. De Série des Murs (1970) en Les Cèdres dans l'Atlas (1974-1980) onderzoeken gestructureerde oppervlakken en majestueuze cederbomen, terwijl Le Cirque de Mourèze en Les Muriers (1974-1980) zich verdiepen in natuurlijke formaties en mixed media. Zijn Autoportraits (1978-2017) en Nus (1988-2017) presenteren intieme, persoonlijke reflecties. De grootse formaten van Hoggar (1986) benadrukken de rauwe schoonheid van de Sahara. Andere opmerkelijke series zijn onder meer Carrières à Carrare en Carrières à Lacoste (1982-1986), Venise (1982-1986), Les labors, Les Maladrets en L'Afrique (1988-2017), die elk unieke landschappen en culturele indrukken vastleggen. In de jaren 2000 bleef hij nieuwe terreinen verkennen met Paysages de Transylvanie (2006) en Le Luberon (2006-2008). Zijn werk Le chêne bleu (2006-2007) en Souvenirs de Grèce (2007) illustreren verder zijn veelzijdige beheersing van verschillende omgevingen en artistieke technieken.
Tentoonstellingsgeschiedenis
Michel Moskovtchenko heeft een vruchtbare tentoonstellingsgeschiedenis achter de rug en toonde zijn werk in talrijke solo- en groepstentoonstellingen in heel Europa. Zijn solotentoonstellingen begonnen in het begin van de jaren zestig, met opmerkelijke tentoonstellingen in Galerie Malaval in Lyon, Galerie von der Hoh in Hamburg en Galerie Le Lutrin in Lyon. Door de jaren heen exposeerde hij regelmatig in Lyon, Parijs, Stockholm en Brussel, waaronder belangrijke tentoonstellingen in het Musée des beaux-arts de Lyon en het Centre Georges-Pompidou. Zijn werken waren ook te zien in verschillende groepstentoonstellingen, zoals de Biënnale van Parijs, Rencontre Lyonnaise en de Foire internationale d'art contemporain in het Grand Palais in Parijs. Moskovtchenko's gezamenlijke tentoonstellingen met andere kunstenaars, zoals Ivan Theimer, en deelname aan thematische shows zoals "La nouvelle subjectivité" bij ELAC in Lyon, versterkten zijn reputatie in de kunstwereld verder. Zijn sculpturen, tekeningen en schilderijen werden tot in de 21e eeuw tentoongesteld op prestigieuze locaties, waaronder het Musée national Brukenthal in Roemenië en Galerie MB-XL Contemporary & Modern in Brussel.
Zijn werk wordt gevierd vanwege zijn dynamische en krachtige uitvoering, vergeleken met de dramatische en krachtige Mistral-wind van criticus Hanns Theodor Flemming. Jean-Noël Vuarnet prees Moskovtchenko's vermogen om de grenzen tussen de natuurlijke elementen te vervagen en droomachtige realiteiten te creëren die de essentie van de Provence op een lyrische maar rigoureuze manier vastleggen. Jean-Pierre Geay benadrukte Moskovtchenko's talent in het transformeren van het licht en het landschap van de Luberon in tastbare, emotionele ervaringen. Jean-Jacques Lévêque merkte de majestueuze maar fragiele aard van Moskovtchenko's werk op, terwijl Bruno Marcenac zijn etsen omschreef als zowel beklijvend als hoopvol, en de mystieke essentie van de Luberon vastlegde. Michèle Crozet en Jacques Leenhardt benadrukten Moskovtchenko's toewijding aan tekenen en beschouwden zijn lijnwerk als zowel elementair als expressief. Gérard Xuriguera en Jean-Michel Foray maakten opmerkingen over de grimmige, bijna levenloze landschappen die een gevoel van verlatenheid en angst oproepen, terwijl de Bénézit Dictionary zijn gevoeligheid voor de dorre landschappen van de Provence benadrukte. Jean Jacques Larrant beschreef op levendige wijze Moskovtchenko's verkenning van de provocerende en surrealistische elementen in de natuur, waarbij hij het gewone in het fantastische veranderde.
Concluderend kan worden gesteld dat Moskovtchenko's artistieke reis, die meer dan zeven decennia beslaat, een bewijs is van zijn diepgaande verkenning van vorm, kleur en verhaal in de beeldende kunst. Van zijn vroege invloeden in Lyon tot zijn diepe betrokkenheid bij de landschappen van de Vaucluse, evolueerde het werk van Moskovtchenko dynamisch en weerspiegelde een samensmelting van stedelijke verfijning en landelijke rust. Zijn vermogen om de essentie van plaatsen als Gordes en de Sahara, evenals de menselijke vorm, vast te leggen via zijn tekeningen en schilderijen, toont zijn beheersing van techniek en gevoeligheid voor zijn omgeving. Gevierd vanwege zijn expressieve diepgang en technische bekwaamheid, resoneert de nalatenschap van Moskovtchenko door zijn diverse series en tentoonstellingen in heel Europa, waardoor zijn plaats als prominent figuur in de hedendaagse kunst wordt verstevigd. Zijn werk blijft inspireren met zijn ingewikkelde texturen, levendige kleuren en aangrijpende reflecties op de natuur en de mensheid, en laat een blijvende indruk achter op de kunstwereld en daarbuiten.
Selena Mattei
