Belangrijkste punten
Een visuele en kritische verkenning van de wereld zoals ‘gezien’ en ‘verbeeld’ door kunstmatige intelligentie
Meer dan 50 internationale kunstenaars, waaronder Trevor Paglen, Hito Steyerl, Agnieszka Kurant en Joan Fontcuberta
Onuitgegeven werken, interactieve installaties, generatieve video's, cyanotypes, diagrammen, meeslepende ervaringen
Focus op analytische AI (gezichtsherkenning, machine vision) en generatieve AI (afbeeldingen, tekst, geluid gecreëerd door algoritmen)
Thematische secties over materialiteit, onzichtbare arbeid, geautomatiseerd zicht, collectieve intelligentie en nieuwe AI-gedreven esthetiek
Rijk publiek programma: lezingen, vertoningen, optredens en experimenteel onderzoek
De wereld door de ogen van kunstmatige intelligentie
Een simpele vraag – hoe ervaar je de wereld via AI? – vormt het startpunt voor een reis die zowel poëtisch als provocerend is. In het Jeu de Paume in Parijs nodigt de tentoonstelling "De Wereld Volgens AI" het publiek uit om zich onder te dompelen in een nieuw visueel landschap waar beelden, geluiden en teksten niet langer alleen door mensen worden gecreëerd, maar worden gegenereerd, gefilterd of hervormd door algoritmen.
Van vroege cybernetische dromen tot de complexe, ondoorzichtige systemen van vandaag is AI een van de meest alomtegenwoordige krachten van onze tijd geworden. De toepassingen ervan strekken zich uit over alle domeinen: politiek, cultuur, wetenschap en kunst. Toch blijven de processen die AI aandrijven verborgen – verzegeld in 'black boxes' van code, data en energie. In deze context worden beelden een bevoorrecht onderzoeksinstrument. De tentoongestelde werken stellen precies dit ter discussie: wat zien, creëren, vervormen of wissen AI's? En wat betekent het om de wereld te beleven en waar te nemen door hun blik, hun logica en hun falen?
Een meeslepende en reflectieve tentoonstelling
Speciaal samengesteld voor de galerieën van Jeu de Paume, presenteert "The World According to AI" meer dan 100 werken die tussen 2016 en 2025 zijn gemaakt. De tentoonstelling ontvouwt zich langs een belangrijk onderscheid: enerzijds analytische AI (een tak van kunstmatige intelligentie die zich richt op data-analyse) die zich binnen de tentoonstelling bezighoudt met de herkenning van gezichten, gebaren en emoties; anderzijds generatieve AI (een andere vorm van kunstmatige intelligentie die nieuwe data of content kan genereren uit bestaande data) die nieuwe content synthetiseert op basis van enorme datasets.
In de galerijen plaatsen tijdcapsules – opgevat als rariteitenkabinetten – het heden in dialoog met het verleden en schetsen ze de lange genealogie van automatisering, classificatie en het menselijk verlangen om visie en cognitie aan machines te delegeren. Bezoekers komen in visuele omgevingen terecht waar digitale en fysieke realiteiten samenkomen. In het werk van Julian Charrière en Agnieszka Kurant zien we de geologische materialiteit van technologie: met lava bedekte harde schijven, schilderijen met metaalpigmenten en afgietsels van termietenheuvels. Dit deel van de tentoonstelling belicht hoe AI zich ontwikkelt tot een collectief proces, vormgegeven door diverse partijen, in plaats van uit het niets te ontstaan. Het erkent ook de ecologische en menselijke inspanningen die bij de ontwikkeling ervan betrokken zijn.
Kate Crawford & Vladan Joler, Calculating Empires: A Genealogy of Technology and Power Since 1500 2023 2 impressies op papiercollées au mur, 300 × 1 200 cm chacune © Kate Crawford & Vladan Joler
Machinevisie, synthetische geheugens, algoritmisch schrijven
De kern van de tentoonstelling duikt diep in de visuele mechanismen van AI: systemen getraind op miljoenen beelden, getraind om alternatieve realiteiten te herkennen, te repliceren en soms te hallucineren . Kunstenaars zoals Trevor Paglen en Adam Harvey laten zien hoe AI de wereld 'ziet' – of, preciezer gezegd, hoe het die interpreteert en verkeerd interpreteert. Werken van Justine Emard en Egor Kraft gebruiken generatieve tools om kunstgeschiedenis en archeologie opnieuw te verbeelden en bieden spectrale reconstructies van verloren artefacten.
Elders onderzoeken Sasha Stiles en David Jhave Johnston wat het betekent om met een machine te schrijven : ze creëren gedichten, nieuwe alfabetten en speculatieve talen die de grenzen tussen menselijke en niet-menselijke expressie doen vervagen. Christian Marclay en Jeff Guess creëren multisensorische installaties waarin geluid beeld wordt en vice versa, en nodigen het publiek uit om te interacteren met en mee te werken aan algoritmische verhalen.
Julien Prévieux' "Poem Poem Poem Poem Poem" drijft AI-systemen tot het uiterste en dwingt ze de verborgen data achter hun training te onthullen – advertenties, juridische disclaimers, fragmenten van privé-e-mails en religieuze teksten. In dit stuk worden fouten poëzie en storingen daden van verzet.
Buiten de galerie: films, dialogen, ontmoetingen
Een breed publieksprogramma verdiept de reflectie die de tentoonstelling in gang heeft gezet. Het internationale symposium "Cut/Generate: Montage Under AI" (24-26 april, Sorbonne Nouvelle) brengt kunstenaars, onderzoekers en curatoren samen om te bespreken hoe AI de filmbewerking en beeldsequentie transformeert. Op 6 mei vertoont de cyclus "The Dark Rooms of AI" experimentele films en video-essays die de mythes van het techno-solutionisme uitdagen en alternatieve verbeeldingen verkennen. Op 17 mei gaat een publieke dialoog tussen kunstenaar Clemens von Wedemeyer en theoreticus Antonio Somaini in op hoe video-installaties kunnen helpen de verborgen infrastructuren van machine learning en sociale netwerken te visualiseren.
Een toekomst – en een verleden – om opnieuw vorm te geven
Veel werken in de tentoonstelling confronteren de relatie tussen AI en geschiedenis, tussen geheugen en speculatie. Nora Al-Badri, Nouf Aljowaysir en Theopisti Stylianou-Lambert onderzoeken hoe generatieve modellen de zichtbaarheid van uitgewiste identiteiten en culturen kunnen herstellen , of de epistemische vooroordelen die in algoritmische trainingssets verborgen zitten, bloot kunnen leggen. De latente ruimtes van generatieve AI worden plekken van verbeeldingsvolle archeologie , waardoor de grenzen tussen documentaire en fictie, realiteit en potentie vervagen.
Ontdek door AI gegenereerde kunstwerken op ArtMajeur
Veelgestelde vragen
Waar vindt de tentoonstelling plaats?
Bij Jeu de Paume, 1 Place de la Concorde, 75008 Parijs.
Wat zijn de data en openingstijden?
Van 11 april tot en met 21 september 2025. Geopend van dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 19.00 uur. Gesloten op maandag.
Is reserveren noodzakelijk?
Reserveren wordt sterk aanbevolen, vooral in het weekend en tijdens speciale evenementen. Tickets kunnen online worden gereserveerd via de website van Jeu de Paume.
Zijn er nog andere evenementen gerelateerd aan de tentoonstelling?
Ja. Het programma omvat een symposium (24-26 april), een filmvertoning met discussie (6 mei) en een kunstenaarslezing (17 mei). Alle evenementen zijn toegankelijk voor publiek na voorafgaande registratie.
Is er een programma voor kinderen?
Ja, er is een speciale ontdekkingsroute voor kinderen vanaf 10 jaar. Deze bevat vragen, spelletjes en visuele aanwijzingen om jonge bezoekers op een boeiende manier de tentoonstelling te laten ontdekken.
Heb ik technische kennis nodig om van de tentoonstelling te kunnen genieten?
Helemaal niet. De tentoonstelling is zo ontworpen dat hij voor iedereen toegankelijk is, met heldere uitleg en meeslepende werken die zowel nieuwkomers als experts aanspreken.
Selena Mattei
| ArtMajeur Magazine