De controverse rond de vertegenwoordiging van Polen op de Biënnale van Venetië in 2024 benadrukt een complex kruispunt van kunst, politiek en censuur. Aanvankelijk werd Ignacy Czwartos, een Poolse kunstenaar, geselecteerd om het land te vertegenwoordigen met zijn project getiteld "Poolse praktijk in tragedie. Tussen Duitsland en Rusland." Deze selectie werd gemaakt door de vorige regering onder leiding van de rechtse partij Wet en Rechtvaardigheid (PiS). Het werk van Czwartos had tot doel zich te verdiepen in de traumatische geschiedenis van Polen in de 20e eeuw, waarbij de nadruk lag op de impact van het Sovjetcommunisme en het Duitse nationaal-socialisme, en parallellen werden getrokken met actuele gebeurtenissen, waaronder de Russische agressie in Oekraïne. Hij stelde zich een tentoonstelling van schilderijen en voorwerpen voor om dit thema te omschrijven.
Na de algemene verkiezingen op 15 oktober werd echter een nieuwe regering gevormd onder leiding van Donald Tusk, wat een verschuiving markeerde van een rechtse naar een centristische coalitie. Deze verandering in het politieke leiderschap bracht een herbeoordeling van de Poolse inzending voor de Biënnale met zich mee. Op 29 december annuleerde de nieuwe minister van Cultuur en Nationaal Erfgoed, Bartłomiej Sienkiewicz, abrupt de tentoonstelling van Czwartos. Het ministerie gaf geen expliciete redenen voor dit besluit, dat Czwartos en anderen sindsdien als censuur hebben bestempeld. Deze annulering gaat in tegen het eerdere besluit van het Ministerie van Cultuur, dat het oordeel van de jury officieel had aanvaard en een contract had getekend met de Zachęta National Gallery of Art voor het project van Czwartos.
In een gang van zaken koos het ministerie voor een alternatief project, "Repeat after Me", gepresenteerd door de Open Group, een kunstcollectief met onder meer Yuriy Biley, Pavlo Kovach en Anton Varga. Dit project werd geselecteerd als reservetentoonstelling en kreeg groen licht van Sienkiewicz, waarbij de Zachęta National Gallery verantwoordelijk bleef voor de organisatie van de tentoonstelling.
De verschuiving van het project van Czwartos, dat mogelijk aansluit bij de politieke ideologie van de voormalige regering, naar de tentoonstelling van de Open Group, heeft tot debat in de kunstgemeenschap geleid. Critici van de selectie van Czwartos, waaronder voormalig personeel van de Zachęta en juryleden, zagen zijn nominatie als een weerspiegeling van de invloed van de PiS-partij en als een afwijking van de meer open en diverse kunst die Polen op de vorige Biënnale vertegenwoordigde. Ze contrasteerden de voorgestelde tentoonstelling van Czwartos met de Poolse vertegenwoordiging van de Biënnale van 2022 door Małgorzata Mirga-Tas, die werd gevierd vanwege zijn transnationale en complexe aanpak, wat suggereert dat het project van Czwartos een bekrompen en ideologisch geladen houding vertegenwoordigde.
Jean Dubreil