Luc Devondel

In het magazine Buurten van september 2020 op blz 10 & 11 staat een interview met Marleen Devondel, dochter van kunstenaar Luc Devondel naar aanleiding van de schenking van één van zijn schilderijen aan gemeenschapscentrum GC de Boesdaalhoeve.

Meer informatie via deze link: Buurten september 2020.

Wie was mijn vader? Voor iedereen iemand anders; voor de familie nonkel Luk, voor velen: mijnheer Devondel, de bankdirecteur. Voor ons was hij gewoon "onze papa", een vader die alles voor zijn kinderen overhad en zijn kleinzoon en achterkleinkinderen aanbad. Mon père, ce héros au sourire si doux. Een gedicht van Victor Hugo dat hij ons zo vaak voordroeg.

Lucas Devondel of "François" voor zijn Brusselse familie, werd samen met zijn tweelingbroer Jos geboren in Evere op 30 december 1927. Reeds op jonge leeftijd viel zijn tekenbegaafdheid op. Hij was amper 10 jaar toen hij zijn eerste ‘Kruisafneming’ tekende op aaneengeplakte papiertjes en ze meenam naar school. ‘Ze vielen op hun gat’, vertelde hij. Het was waarschijnlijk het prille begin van zijn legendarische bescheidenheid....

Hij was 13 jaar oud toen hij zijn eerste "echte" schilderij maakte van zijn grootvader; het was op doek met "echte" verf van een kunstwinkel een beetje verderop.

Op het einde van de oorlog begon hij te werken bij de bank, toen nog ASLK, op de postafdeling. Vele examens en kantoren later eindigde hij als directeur van de afdeling Beersel. Maar al die jaren bleef hij schilderen, tekenen en amateurtheater spelen.

In 1954 huwde hij met Nellie Beens. Zij werd zijn geliefkoosde muze en later tekende en schilderde hij ook ons, zijn drie kinderen. Wij herinneren ons lange uren van saai poseren, maar tegelijk genoten we ook van het voordeel van een creatieve vader die alles haarfijn en met grote precisie kon natekenen... Hij stelde ettelijke malen tentoon, samen met andere kunstenaars. Hij deed ook een tentoonstelling in de Boesdaelhoeve te Sint-Genesius-Rode. Wanneer die plaatsvond wist hij niet meer, wél wist hij dat hij van de opbrengst met de hele familie naar Spanje op vakantie kon...

Een andere grote liefde van hem was het theater waar hij vooral de gedichten van Renaat Grassin, ook wel het "Ketje" genoemd, met veel liefde voordroeg. "Het moizeke en het fleske cognac" was vaste prik en een hit op de familiefeesten. Komedie en drama lagen bij papa dicht bij elkaar. Hij speelde graag toneel, ook in het gewone leven. Hij zag zichzelf in de eerste plaats als kunstenaar en cultiveerde dat imago nauwgezet. Tot zijn laatste dagen was hij in de weer met een spiegel om zijn baard tot in de puntjes bij te knippen. En zijn bejaardenhelpsters wisten dat ze zijn haar niet mochten aanraken; geen kort haar voor een artiest!

Hij was een rasecht ketje, een "Brusseleir" die openstond voor vele meningen. Hij las onverzadigbaar over religie en God en over filosofie. Ontelbare boeken werden aangesleurd uit de bibliotheek. Hij was gelovig maar tegelijk een grote fan van Etienne Vermeersch. Dat was voor hem geen tegenstelling.

Politiek was nog zo’n passie en hij kon helemaal opgaan in de politieke discussies op zondag ochtend op TV. Liefst schakelde hij naar de Franstalige zenders want daar werd furieuzer gedebatteerd en ruzie gemaakt. Hij voerde zelf hoogoplopende discussies met kinderen, nonkels en tantes, buren en vrienden en toonde een grote betrokkenheid met de Vlaamse zaak en de situatie in Rode.

Papa was al jong gefascineerd door het medium film. We hebben samen met hem alle westerns gezien met John Wayne, en Charles Bronson en daarom hebben we vandaag ook voor filmmuziek gekozen in deze viering.

Zijn passies wist hij met aanstekelijk enthousiasme en humor over te brengen: het was allemaal “magnifiek”!!! En natuurlijk drukte dat ook een stempel op zijn kinderen. We hebben er allemaal een slag van: liefde voor kunst, poëzie en drama. Hij was trouwens zot van alle kinderen en zij van hem. Hij stond nog dicht bij het kind in zichzelf en dat trok kinderen aan. We zullen ons altijd blijven herinneren dat een kindje ‘Sinterklaas!’ riep toen hij hem zag, hij vond dat geweldig grappig.

Zijn tweelingbroer Jos was zijn evenknie. Zij paradeerden toen ze jong waren samen over de Brusselse boulevards en deden alles samen. Jos was ook met kunst bezig; hij had zich toegelegd op smeedwerk. De twee broers werkten ook samen aan kunst, papa tekende en nonkel Jos bracht de tekening tot leven in zijn smidse, twee handen op één buik. Dagelijks hingen ze meerdere keren aan de telefoon, soms tot 6 maal toe en nonkel Jos vroeg iedere keer: "En voesj chi neus?" in 't Brussels wat in het Nederlands betekent: "En verder geen nieuws". Toen nonkel Jos overleden was zetten wij de traditie verder en vroegen wij telkens aan papa "En voesj chi neus".

Luc Devondel was een getalenteerd en veelzijdig man met het gevoelige hart van een kunstenaar en wij zullen hem missen.

Papa, je hebt er in schoonheid een streep onder gezet. Het ga je goed daar op de eeuwige jachtvelden en laat de rijstpap smaken

Afscheid

Jij leerde ons afscheid nemen,

Steeds een beetje meer,

Van de dingen waarom we geven,

Keer op keer.

Tot het afscheid nemen verzadigd was.

Dat dachten we,

Want afscheid nemen verzadigt niet.

Het verzacht.

Het verdooft de pijn van naderend verlies.

Dat dachten we,

Tot het afscheid genomen was.

Tot jij ging

En wij zagen,

Dat afscheid nemen, geven is om.

Het is vasthouden aan wat we ooit los moeten laten.

Jij leerde ons afscheid nemen,

Steeds een beetje meer,

Van de mensen waarom we geven,

Keer op keer,

Beseffen waarom we leven.

Ik werd in 1973 in ASLK-Alsemberg tewerk gesteld waar Luc toen nog alleen het kantoortje bemande; hij was net verhuisd van de voorkamer van een privewoning (bij L.M.R.) naar het huis naast de apotheker.

Het klikte onmiddellijk met Luc, een aimabele en graag geziene figuur in Rode en Alsemberg; meer kunstenaar dan bankier en daardoor ook regelmatig verstrooid.

Toch slaagde hij er in om op die kleine 20 jaar dat we hebben samengewerkt het kantoortje op te werken tot een agentschap met 7 personeelsleden.

Mijn laatste bezoek aan Luc was na de definiteve sluiting van Fortis Alsemberg waar hij niet kon aanwezig zijn wegens slecht te been. Zijn hersenen draaiden nog mee op volle toeren en zijn Vlaams bewustzijn was nog met geen gram verminderd, het was nog een aangename ontmoeting.

Dag vriend, het ga je goed en laat je ook daar niet temmen.

Ik zal je missen, lieve broer.

Je was een goed mens, die altijd klaar stond om iedereen te helpen, niet alleen je gezin, maar ook je klanten, onbaatzuchtig en ver over je werkuren heen.

We zijn bij jou thuis altijd hartelijk ontvangen, met een pintje, een goeie gueuze of kriek, een dikke bees met je stekelige baard, maar vooral met je warme stem en eenvoudige vriendelijkheid.

We konden lange discussies uitspinnen over alle vormen van religies en gedachtengoed, want denken en lezen over wat de realiteit rondom ons overstijgt was één van uw grote interesses.

Je kon genieten van poëzie in al haar vormen en ons meevoeren met je rijke stem evengoed langs diepzinnige teksten als luchtige, typische Brusselse "poëzeekes".

Je kon urenlnag de natuur rond jou bestuderen, de speling van het licht door de bomen, de glans van een waterdruppel op een blad en het minutieus weergeven met je penseel zacht strijkend over het doek, of een storm die de takken opzwiept en tekeer gaat, neerzetten met krachtige borstelstreken.

Jij was de pool die ons aantrok naar je gezellige huis met je interessante conversatie, immer klaar met een kwinkslag of een luchtig woord.

We zullen je missen om je sprankelende geestigheid, je belezenheid, je boeiende gesprekken, je minzame kunstenaarsziel, maar vooral om je innemende vriendschap.

Nonkel Luc

Mocht de dood het lichaam laten heengaan, hij kan de banden niet doen verdwijnen die we met de overleden persoon hadden: de relatie met ons blijft bestaan.

Mensen willen na het overlijden soms met de overleden persoon  praten, communiceren ook jaren nadien nog.

Nonkel was een man die altijd wou praten met de mensen en ging altijd het goede zoeken in de mensen.

Wanneer we op bezoek kwamen vroeg hij niet : hoe gaat het, nee hij vroeg hoe gaat het en hoe gaat het met de familie.

De mensen waren belangrijk voor hem en de familie kwam in de eerste plaats.

Nonkel Luc zal rust vinden naast tante Nelly, op de steen staan de twee namen en ieder die er komt kan dan met deze twee mensen praten, zoals hij dat heeft gewild.

Nonkel heeft niemand uitgesloten.

Zijn leven stond in het teken van dialoog.

Soms waren de gesprekken heftig maar altijd correct en gericht naar verzoening.

Het leven en het werk heeft  hem zo gemaakt.

Ook in zijn schilderijen zocht hij om met de mensen te praten:

De laatste jaren was hij niet meer zo goed te been

Maar de kop werkte nog goed, iedere week nieuwe boeken op de tafel naast zijn stoel.

Het boek dat er altijd was: het boek over God.

We zijn er niet bij in de kerk voor de viering van nonkel.

We zullen nonkel Luc wel kunnen begroeten op de begraafplaats: en daar kunnen we aan de kinderen over hem en over de familie vertellen en een stil moment maken en bidden.

Hij zal altijd blijven leven als een  authentiek karakter die  aan de feesttafel de diepste gevoelens kon dichten met de sketch van het klein muizeke en een fleske cognac .

Luc was born in 1927, Aeneas in 2006.

This is a siren by the hand of brother Jos. His gallery can be visited at : josdevondel

Lucas Devondel (François for this family) was born with his twin brother Jos in Evere near Brussels on December 30th 1927. His talent for drawing became apparent at a very young age. He was nearly 10 years old when he was drawing his first ' Descent from the cross' (inspired on the Rubens painting) on assembled paper. He took it to school: ‘'they could not believe their eyes'.
He was twelve when he made his first real painting; it was a portret from his godfather on canvas with 'real' paint from an artshop in the street a couple of houses from his home. See in portraits: ‘Peter van de Zetel’.
In 1943 he started working in a bank (ASLK now Fortis) where he made a career of over 40 years. But during all this time he kept on painting, drawing and he also played theater with the amateurs
From 1946 to 1948 he followed some courses at the artschool of Brussels. Aterwards he did a year in the artschool of Molenbeek and later a year (1950) in the artschool of Sint Joost Ten Node. He studied also the painting of nudes with the painter Taeleman in Brussels. Another love was theater where he especially enjoyed reciting the stories of the ‘Ketje’ (Brussels poet who made his poems in the Brussels dialect).
In 1954 he married Nellie Beens and she became his favorite muse and a little while later followed three children, Hilde, Marleen and Stefan. They have not so fond memories of having to pose for hours in a row but at the same time they enjoyed the privilege of a dad able to draw their schoolwork with great precision and craft.
With other bank colleagues Luc did several exhibitions of his work. With local organizations he participated in group exhibitions in Sint-Genesius-Rode where he lived and in neighbouring towns like Lot. His last exhibition was solo also in Sint-Genesius-Rode in the Boesdaelhoeve (farm next to the family home). He cannot remember the date of this last exhibition but he knows that from the sales they could afford a holiday in Spain with the whole family.
His dream is to organize an exhibition with his twin brother who is also an artist but he has never found the time, the money and the energy.
He will be 80 in a couple of weeks. His children thought a virtual gallery with his paintings and drawings would be the right present to honor his life's work.

Luc Devondel is a painter and his twin brother, Jos Devondel does artistic forging of iron. In this picture both are posing next to each other around 1950.

Deze tentoonstelling wordt georganiseerd door het Davidsfonds Sint-Genesius-Rode op zaterdag 8 november 2008 en zondag 9 november 2008 telkens van 10.00 tot 18.00 u in het Cultureel Centrum Wauterbos te 1640 Sint-Genesius-Rode.
PRIJZEN ZIJN BESPREEKBAAR OP 02/380 85 45 OF BIJ DE KUNSTENAAR THUIS OP TEELTLAAN 2, 1640 SINT-GENESIUS-RODE !!