Βασικά σημεία

• Ενεργητική Στοχασμός : Το έργο τέχνης εξερευνάται μέσα από προσωπικά συναισθήματα και συνειρμούς, όχι μέσω επιστημονικής ανάλυσης.

• Ψυχολογική προσέγγιση : Βασισμένη στη μορφολογική ψυχολογία, προωθεί την ενδοσκόπηση.

• Ελεύθερη έκφραση : Ο καθένας εκφράζει αυτό που θυμίζει το έργο χωρίς κρίση ή επιβαλλόμενη ερμηνεία.

• Διάφορα περιβάλλοντα : Χρησιμοποιείται σε μουσεία καθώς και σε επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στην καθοδήγηση ή την εκπαίδευση.

• Μετασχηματιστική επίδραση : Αποκαλύπτει διαρκή προσωπική και συλλογική επίγνωση.

Τι θα γινόταν αν η παρατήρηση ενός έργου τέχνης γινόταν μια πραγματικά εσωτερική εμπειρία; Μια ελάχιστα γνωστή αλλά βαθιά μεταμορφωτική μέθοδος προτείνει την εξερεύνηση των ζωγραφικών έργων όχι μέσα από το πρίσμα της ιστορίας της τέχνης, αλλά μέσω της ενδοσκόπησης. Δεν πρόκειται πλέον για την ανάλυση ενός πίνακα ως εξωτερικού αντικειμένου, αλλά για το πώς να τον μετατρέψουμε σε καθρέφτη του εαυτού μας.

Μια συνάντηση μεταξύ τέχνης και ψυχολογίας

Αυτή η προσέγγιση βασίζεται στη μορφολογική ψυχολογία, την οποία ανέπτυξε ο καθηγητής Βίλχελμ Σάλμπερ . Αντί να προσπαθούμε να κατανοήσουμε «τι ήθελε να πει ο καλλιτέχνης», ενδιαφερόμαστε για το τι μας πυροδοτεί το έργο: συναισθήματα, αναμνήσεις, ελεύθερους συνειρμούς. Το βλέμμα γίνεται σημείο εκκίνησης για την εξερεύνηση, ενίοτε ασυνείδητων, διαστάσεων της εμπειρίας μας.

Η προσέγγιση, επομένως, ευνοεί την υποκειμενική εμπειρία, σε ένα πλαίσιο όπου κάποιος καθοδηγείται να εκφράσει αυτό που βλέπει, αυτό που αισθάνεται, χωρίς να αναζητά μια αντικειμενική αλήθεια. Δεν πρόκειται ούτε για ερμηνεία του έργου με επιστημονικό τρόπο ούτε για παροχή μιας επίσημης ψυχολογικής ανάλυσης, αλλά για άνοιγμα ενός χώρου για συζήτηση, συχνά απροσδόκητη. Με αυτό το πνεύμα, ο Δρ. Χανς-Κρίστιαν Χάιλινγκ ίδρυσε το Bilderleben και ανέπτυξε τη μέθοδο που χρησιμοποιείται σήμερα στο πλαίσιο αυτού του συλλόγου.

Απλή ροή, βαθύς αντίκτυπος

Οι συνεδρίες συνήθως ακολουθούν τρία στάδια: μια σιωπηλή περισυλλογή ενός έργου, χρόνο για προσωπικές σημειώσεις και στη συνέχεια μια καθοδηγούμενη ομαδική συζήτηση. Ο στόχος δεν είναι να καταλήξουμε σε ένα μόνο συμπέρασμα, αλλά να αναδείξουμε νέες, μερικές φορές πολύ προσωπικές, προοπτικές.

Αυτή η διαδικασία μπορεί να αποκαλύψει βαθιές ανησυχίες, θαμμένα συναισθήματα ή μοτίβα σκέψης. Είναι μια μορφή θεραπείας μέσω τέχνης, αλλά χωρίς να παθολογικοποιεί: απευθύνεται σε όποιον είναι περίεργος να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του.

Διάφορες εφαρμογές: από μουσεία έως επιχειρήσεις

Αυτή η πρακτική, αντί να προορίζεται μόνο για κλινικά ή καλλιτεχνικά περιβάλλοντα, βρίσκει επίσης τη θέση της σε επαγγελματικά περιβάλλοντα. Τα πολιτιστικά ιδρύματα την ενσωματώνουν στις προσφορές διαμεσολάβησης που προσφέρουν και ορισμένες εταιρείες τη χρησιμοποιούν για να υποστηρίξουν ομάδες διαχείρισης. Το καλλιτεχνικό πλαίσιο επιτρέπει την αντιμετώπιση σύνθετων ζητημάτων (όπως η δυναμική της ομάδας, η ηγεσία ή ο προσωπικός μετασχηματισμός) με ευαίσθητο και μη μετωπικό τρόπο.

Η ανατροφοδότηση συχνά χαρακτηρίζεται από έκπληξη: αυτό που φαινόταν να είναι μια απλή στιγμή περισυλλογής μετατρέπεται σε μια αξέχαστη εμπειρία, πυροδοτώντας ακόμη και μακροπρόθεσμο στοχασμό.

Ένας άλλος τρόπος να βλέπεις – και να βλέπεις τον εαυτό σου

Σε μια κοινωνία που κυριαρχείται από την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα, αυτή η μέθοδος προσφέρει μια ευπρόσδεκτη επιβράδυνση. Αποκαθιστά το πλήρες βάθος της πράξης της παρατήρησης, συνδέοντάς την με τον εσωτερικό μας κόσμο. Με αυτή την έννοια, όχι μόνο μεταμορφώνει τη σχέση μας με την τέχνη, αλλά μας βοηθά να κατοικήσουμε καλύτερα τη ζωή μας.