Dilara Gürler Sahin

                “Yapısal olarak çoklukta birliğin düzenini gösteren sanat yapıtı, rastlantısal olana iç  tutarlılık ve mantık düzleminde karakter katarak, gerçek dünyada görünmeyeni varlıklaştırır.”

      Bir sanatçı için yaratıcılık süreci önceden hesaplanmış, kararlaştırılmış bir ânı, haftayı ya da günü kapsamaz. Sanatçı gündelik yaşantısında zaten sanattan kopuk değildir. Günlük yaşamın gereklerini yerine getirirken; kimi zaman bilinçaltında kimi zaman bilinç düzeyinde üretimiyle iç içedir. Sanatçı günlük yaşamından edindiği deneyimleriyle yapıtını oluşturmasının yanı sıra; sürekli ustalaşma yolunda da deneme yanılmalar yapar. Bu çalışma etkinliği taslak, eskiz, not alma biçiminde ya da yalnızca düşünme yoluyla olabilir. Bu bağlamda hiçbir sanatçıya birdenbire gökten inen ilham yoktur; ancak çevresel etkilenim ve deneyimler vardır. Sanatçı bu birikimlerinin yarattığı katmanlarla yetisini geliştirerek ustalaşırken; her yaptığı üretimin sanat olmadığını da bilir. Sanatçının taslakları kimi zaman alıştırma, kimi zaman araştırma yönüyle yaratılacak olan yapıt üzerinde bir alt yapı oluştururlar. Sanatçının çalışma ve deneysellik aşamasında biçim ve içerik, yüzeyde ya da zihinde en uygun hâle gelene kadar sürekli kapışırlar. Bu kapışma sanatçının iletisini en doğru yöntemle dışsallaştırma telaşıdır. Biçim ve içerik eşleşip birbirlerini tamamladığında sanat yapıtı da ortaya çıkmış olur. Bazen sanatçı yaratma aşamasında başlangıçta çıktığı yoldan ilerlemeyebilir ya da yapıt tamamlandıktan sonra yüzeyde istem dışı etkilerin (roman kişisi ya da kahramanı gibi…) ortaya çıktığı görülebilir. Bu durum kimi zaman yüzeyden, kimi zamansa anlatım araçlarının yetersizliğinden kaynaklanır. Kagan  ‘Estetik ve Sanat Dersleri ’ kitabında söz konusu durumu şöyle dile getirir: “Stephan Rasin’de böyle olmuştur bu Surkov için; sanatçı resme çalışırken, yapıttaki destanca kahramanlık düşüncesini ortadan kaldırıp fıkra hâline soktuğu için Pers sultanı tipini resimden çıkarmıştır.”[1] (Benzer eylemi birçok yaratım aşamasında görebiliriz.) bazen de tersine, yüzeyde anlık, istem dışı ortaya çıkan bir leke, biçim, çizgi ya da renk resmin içeriğine katkıda bulunabilir.

Bununla beraber bir sanatçının yapıtı asla tam olarak bitmez. Dolayısıyla sanatçı yapıtı içindeki ‘özce’ eksik olan şeyin farkındalığıyla hep yüz yüzedir. Bu bitmemişlik onu yeni yapıtlar üretmeye koşullarken; ürettiği yapıtın nerede sonlanacağına dair karar verecek olan kişinin de yine kendisi olduğunu bilir. Bu arada sanatçı sırf toplumca onay bulduğu ya da başta öyle tasarımlandığı için biçimin tuzağına düşüp kendini tekrar etmemelidir.

Bir sanat yapıtında içerik, öz daima dinamiktir ve sanatçı bu devinimi biçime taşıyabilmelidir. Eğer sanat yapıtı; kendi ideolojik statüsü hakkında bilgi üretemiyor, bir olguyla bağlanamıyorsa; kuramsal bir yön ortaya koyamaz ve mimetik oluştan kurtulamaz.

Bir resim yüzeyde hiçbir zihinsel kapsam yaratmaksızın salt boyanın gücü ve güzelliğiyle kendini ortaya koyuyorsa, -sanatsal- değer kazanmak yerine süslemeci bir tüketim nesnesi hâline gelir.

Sanatçı yüzeyde kullandığı dili yaratırken teknik anlamda yalnızca bir olguyu ya da bir elemanı ön plana çıkarmalıdır. Tüm elemanların en mükemmel biçimde birbirini ötelediği bir yapıtta, bağrışan öğeler (Pazar yeri esnafı gibi…) yapıtı değersiz kılacaktır. Usta bir sanatçının özgün biçem yaratabilmesi ancak öğeler içinden değerli olanı seçebilme yetisine bağlıdır.

Sanatçı yapıtında iç içe geçmiş örüntülere ne kadar çok yer verir ve çeşitlendirirse, yapıt o kadar zenginleşir. Ancak bu karmaşa ilgilerin, ilişkilerin bir bütün hâlinde sunulduğu biçime en arı hâliyle kavuşturulabilmelidir. 

Yapısal olarak çoklukta birliğin düzeni gösteren sanat yapıtı, rastlantısal olana iç tutarlılık ve mantık düzleminde karakter katarak, gerçek dünyada görünmeyeni varlıklaştırır.

Diğer yandan sanat yapıtı paylaşıldığı anda artık sanatçının değil, toplumun kültürel bir edimi olur. 

Sanatçının yapıtını ortaya koyması, bir zanaatkârın ya da herhangi bir üreticinin ‘işi’ gibi ezberlenmiş kalıplar üzerinden oluşmaz. Sanatçı her ne kadar eğitimi aşamasında kullandığı malzemenin yapısına göre bir takım teknik ve yöntemlere gereksinim duysa da özgün bir yaratıma giriştiğinde tüm bildiği teknik, yol ve yöntemleri bir kenara bırakarak; bunların ötesine geçmeyi hedefler. Bu iş hiç de sanıldığı gibi kolay değildir. 

[1] KAGAN,M; Estetik ve Sanat Dersleri, İmge Kitapevi, Çev.Aziz Çalışlar, s.418

"Kimi zaman sanat yapıtları yaşamın içindeki kavram, olay ve olguları bize anlaşılması güç biçimlerde öğretirler ancak; bu zorlu öğretiyi ortaya koyabilmenin başarısı estetik bir değer olarak yapıtta kendini gösterir." 

BAZEN HİÇ OLMALIYIM DER İNSAN; 

                                    ZOR ZAMANLARININ EŞİĞİNDE

HİÇ OLMAK AMA BENCİLCE......HİÇLİĞİNİN BİLİNCİYLE HİÇ OLMAK.

BİR HİÇ OLARAK SAYDAM HİÇLİĞİNDE KENDİNİ SEYRETMEK, 

                                     NELER OLACAKMIŞ BİLMEK !

DÜNYANIN İÇİNDEN ÇEKİLEREK HİÇ OLMAK BENCİLCE....

YOKSA BEDENİNİ HİSSEDEREK HİÇ Mİ OLUNUR MU?

MESELE OLMAK YA DA OLMAMAK DEĞİL;

                                        ASLA OLAMAMAKTIR KENDİNCE...........

                                                           H.DİLARA GÜRLER ŞAHİN

                                                                                                   Kasım /2020

Sanatçının yaratmak istediği ideal biçime ulaşma arzusu yapıtın doğumuyla sonuçlanır. Yüzeye aktarılan teknik gereğince zaman zaman acemice arayışların ve "olabilirlik" anlarının sabitleşerek zamana yapışıp maddeleşmesiyle beraber ortaya çıkan etkidir sanat. Bu "olmak" ve "olmamak" arası varlıklaşma telaşını deneyimleyerek, insanlığa tattırmak isteyen kişiyse sanatçıdır.